De Zuid-Afrikaanse fotografe wil de zwarte lesbiennes een bestaan geven door haar foto’s. Têtu sprak met haar naar aanleiding van enkele tentoonstellingen van haar werk in Frankrijk. Ze kreeg het onlangs aan de stok met de minister van cultuur.
Zanele Muholi is er van overtuigd dat een grotere zichtbaarheid van homo’s en lesbiennes zal bijdragen tot hun emancipatie. Ze heeft de fotografie ontdekt als middel om dat te realiseren. “In het begin van deze eeuw is er heel wat veranderd voor holebi’s in mijn land” zegt ze: “We hebben meer rechten gekregen maar het is ook nodig om het beeld dat de mensen van ons hebben te veranderen. Ik probeer (zwarte) lesbische vrouwen te tonen in een positief daglicht. Als we ons niet laten zien bestaan we niet.”
De 38-jarige Zanele maakt foto’s van lesbische vrouwen, alleen of als koppel. Ze heeft ook enkele prachtige foto’s van mannenkoppels gemaakt. Een ontroerend verhaal waarin ze haar persoonlijkheid weet te leggen. Haar werk won reeds diverse prijzen waaronder die van de ‘Fondation Jean-Paul Blachère’ die hedendaagse Afrikaanse kunst promoot.
Onlangs reageerde Lulu Xingwana, de Zuid-Afrikaanse minister van Cultuur woedend op enkele foto’s van haar. Ze bestempelde ze als pornografisch. Zanele: “Ik denk dat de mensen die geschandaliseerd zijn door mijn werk mijn boodschap niet begrijpen. Ik laat de dingen zien zoals ze zijn, soms is dat cru. Maar het is niet mijn bedoeling te choqueren, ik wil met mijn beelden een dialoog creëren.”De fotografe doet opmerken dat homofobie nog heel tastbaar is in Zuid-Afrika: “Door foto’s van zwarte homo’s en lesbiennes te tonen wil ik de gedachte verdrijven dat homoseksualiteit ‘on-afrikaans’ zou zijn. Ik wil laten zien dat lesbiennes houden van mekaar, de liefde bedrijven, tederheid kennen. Mijn foto’s gaan ook over thema’s zoals de collectieve verkrachtingen, bescherming tegen hiv binnen vrouwenrelaties… Ik doe aan visueel militantisme. Het is meer dan tijd dat men openlijk over deze dingen praat!”.
Zanele Muholi is actief in diverse LGBT- en vrouwenorganisaties. Ze geeft gratis lessen aan vrouwen die willen leren fotograferen en richtte ook een vrouwenvoetbalploeg op in Durban, haar geboortestad.
Lees ook: Pride in Kaapstad: Haat is niet Afrikaans!
Ik ontmoet de 46-jarige David Kato donderdagmiddag in het Ibishotel aan de Kaherinakerk in Brussel. Hij komt net van een gesprek met Michael Cashman van de LGBT-intergroup in het Europese parlement. We nemen zijn agenda door voor vandaag en morgen.
Hij klaagt over pijn in zijn rechterarm. Die is gebroken bij een hardhandige ontmoeting met de politie. Hij heeft ook vier maand in de gevangenis gezeten omdat hij LGTBI-activist is. Ik denk aan die paar uurtjes dat ik hier ooit in een politiecel zat na een flyer-actie aan een middelbare school. Klein bier. Er loopt een sodomiezaak tegen hem bij het hooggerechtshof. Die rechtszaken zijn belangrijk voor het verdere verloop van de strijd.
De buitenlandse druk heeft gewerkt
“Hoe staat er er nu mee?” vraagt Cathérine Vuylsteke van De Morgen. Dat wil iedereen vandaag weten. De berichten zijn verwarrend en dat is te begrijpen. President Museveni heeft het niet gemakkelijk gehad met al die internationale druk. En het klopt ook dat het wetsvoorstel in zijn huidige vorm niet meer op tafel ligt. Er kwamen teveel negatieve reacties op uit het buitenland.
Wat eigenlijk bedoeld was om de aandacht af te leiden van de armoede en de corruptie in het land werd een probleem op zich. Het wetsvoorstel is intussen bekeken door twee parlementaire werkgroepen. De eerste werkgroep werd afgevoerd wegens te weinig competent en vervangen door een tweede waarin de minister van onderwijs, de minister van ethiek en de procureur-generaal zetelden. “Voorlopig houden we het erop dat er een afgezwakte versie van de oorspronkelijke tekst komt” zegt David. “Maar er zijn nog andere aspecten die de gang van zaken kunnen beïnvloeden. Volgend jaar zijn er verkiezingen in Oeganda en die wil de president winnen. Het begint ook door te dringen dat hij niet zomaar om de holebi/transgenders heen kan. In een gesprek met jongeren zou hij gezegd hebben dat homoseksuelen er nu eenmaal zijn. Dat was nieuw.” En wat met het nieuws dat er olie gevonden is in de Oegandese ondergrond? David: “Dat heeft bij sommige politici al de opmerking ontlokt dat het buitenland ons minder onder financiële druk kan zetten en dat we dus kunnen doorgaan met de homofobe wetgeving. De toekomst zal uitwijzen hoe zwaar dat gaat doorwegen.” Italië wordt genoemd als het land dat de olie zal gaan ontginnen en dat is niet bepaald het eerste land waar je aan denkt als het over steun aan holebi/transgenderrechten gaat.
Voorbeeldfunctie
De Oegandese politieke elite heeft de ambitie om van Oeganda het eerste christelijke, niet-islamitische land te maken dat homoseksualiteit hard aanpakt. Dat zou een domino-effect kunnen hebben. Onlangs liet Zimbabwe opnieuw van zich horen. Nigeria zal volgen en Botswana weigerde onlangs geld van UNAIDS (de aidsorganisatie van de VN) omdat het toch maar naar homoseksuelen zou gaan.
Terugslag
Hoe gaat het intussen met de beweging? SMUG (Sexual Minorities Uganda) voelt de terugslag van hun coming-out. Er is ook de nefaste invloed van de Amerikaanse Evangelische groepen die het volk opjutten. Ze hebben hun werk zo goed gedaan dat ze zich nu verplicht voelen om afstand te nemen van de wetgeving die uit hun ondermijningswerk is voortgekomen. “Ze beweren nu dat ze de wet nooit hebben gewild” zegt David. Er waren de homofobe manifestaties, de ‘onthullende artikels’ in de kranten en er is ook het werk van Pastor Martin Ssempa, de kinky predikant die zijn gelovigen homoporno toont tijdens godsdienstige bijeenkomsten. Niet om hen vertrouwd te maken met het gegeven maar om hun afkeer op te wekken. Als je weet dat de meeste Afrikanen al moeite hebben met praten over seks dan weet je dat dergelijke ‘voorlichting’ zijn effect niet mist. Moeilijke tijden dus maar er is ook steun: van Fronline (een internationale organisatie die activisten bijstaat) en van feministische groepen die de wet afwijzen.
Traditionele Families
Hier hebben de activisten een sterk punt. Met de anti-homowet wil men zogenaamd de traditionele families beschermen maar precies het omgekeerde zal gebeuren zegt David: “Moeders worden immers verplicht hun zoon of dochter aan te geven als die homo of lesbisch blijkt te zijn. Zo ruk je families uit elkaar in plaats van ze bijeen te houden.”
Naar het parlement
Op naar onze afspraak in het parlement. We wandelen via de Grote Markt en het Warandepark naar het parlementsgebouw. Ik wijs hem op de ongelooflijke rijkdom die hier verzameld is. Rijkdom die grotendeels aan Afrika is ontstolen. “Reken maar” zegt David. “De armoede en onderontwikkeling bij ons is zo erg dat mensen heel beïnvloedbaar zijn door allerlei obscure stromingen”. In het Federale Parlement worden we ontvangen door Bruno Tuybens (SP.a) en Hilde Vautmans (Open VLD). Het verbaast David dat ze zo goed op de hoogte zijn. Hier gaat het gesprek vooral over wat we kunnen doen. David geeft zoveel mogelijk informatie. Dat is niet altijd zo makkelijk. Gelukkig spreken we allemaal Engels, maar zelfs dan is het niet altijd vlot communiceren. Ze willen er werk van maken. De minister van ontwikkelingssamenwerking, de Oegandese ambassadeur en de interparlementaire vriendschapsvereniging België-Oeganda zullen worden gecontacteerd. “Wij hebben in het verleden het voor mensen opgenomen die vervolgd werden wegens hun godsdienst, dus is het logisch dat we dit nu doen voor holebi’s” zegt Bruno Tuybens. Pleiten voor een afgezwakte versie van het wetsvoorstel (zonder de doodstraf of levenslange gevangenisstraf) zien ze wel zitten. Nog even de jasjes aantrekken voor de statiefoto. Bruno plaagt Hilde: in het lokaal hangen oude posters met ‘Stemt Socialist!’ en hij stelt voor dat ze er naast gaat staan. Dat gaat mooi niet door.
Op de terugweg naar het hotel valt het David op dat het zachte lenteweer al meteen invloed heeft op de kledij. “Lopen de jongens hier altijd zo uitdagend gekleed?” Ik zeg dat het nog maar een begin is. “Bij ons is dit onmogelijk” zegt David. We komen er niet uit of we dit nu een zegen of een vloek vinden.
Zaterdag namen enkele duizenden personen deel aan de Pride in Kaapstad. Een verademing vergeleken met de rest van Afrika. Ook de Zuid-Afrikaanse clerus stelt zich homovriendelijk op.
Kaapstad is de politieke hoofdstad van Zuid-Afrika. In 1994 werden holebirechten direct in de nieuwe grondwet ingeschreven. In 2006 kwam er een partnerregeling voor mensen van gelijk geslacht. Maar zoals in andere landen waar de wetten in die zin werden aangepast is ook de strijd daar nog niet gestreden. Discriminatie is er zeker nog, ook in Kaapstad. Een studie uit 2009 noteerde minstens 10 gevallen van collectieve verkrachting per week van lesbische vrouwen door mannen die hen op die manier beweerden te ‘genezen’. Het voorbije decennium werden ook 31 moorden op lesbische vrouwen genoteerd. Slechts in één moordzaak werd de dader veroordeeld.
Ook te zien in de Pride: een groepje acteurs van Bel Ami…
In de optocht veel aandacht voor de rest van Afrika. Solidariteitsboodschappen met de beweging in Oeganda en Malawi waren te zien. En ook deze slogans: “Ik ben als homo geboren, Jezus zegt: bemint uw naaste” en “Haat is niet Afrikaans”. Half februari hadden de Anglicaanse bisschoppen zich scherp afgezet tegen de anti-homowetgeving in Oeganda. Aartsbisschop Makgoba: “Alhoewel er bij ons een brede waaier van theologische standpunten is over de menselijke seksualiteit, toch zien wij deze wetgeving als een grove schending van de mensenrechten. Daarom veroordelen we formeel dergelijke houding tegenover mensen.” De Zuid-Afrikaanse bisschoppen die dit standpunt steunen komen uit Anglicaanse kerken in Angola, Lesotho, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika, Swaziland, St Helena en Tristan da Cunha. Ze zijn eensgezind in hun standpunt: “Alle mensen zijn naar Gods beeld geschapen en moeten behandeld worden met respect voor hun menselijke waardigheid”.
Mechelen, zaterdagnamiddag 27 februari. Mobilisatie tegen Léonard naar aanleiding van zijn inauguratie. De media spraken van ‘enkel tientallen’ of een ’60-tal’ actievoerders. De actie van ‘Leonard&Co’ in samenwerking met ‘Wel Jong Niet Hetero’ en de holebi/transgenderfederatie ‘Çavaria’ mag een succes genoemd worden. De beweging heeft – op de jaarlijkse pride na – geen traditie van grote manifestaties. Meer dan 50 mensen bijeenbrengen op een zaterdagnamiddag is een goed resultaat.
Vuurdoop
Voor ‘Leonard&Co’, de actiegroep die ontstond vanuit een facebookgroep was het de vuurdoop. Het is momenteel nog een klein groepje en ze hebben keihard gewerkt. “de mensen hebben ons gezien en gehoord en volgende keer zullen we met meer zijn” zegt coördinator Peter Maes op Facebook. De kranten pikten ook het ‘facebookgroep wordt actiegroep’-idee op. Iedereen is benieuwd welke wegen de groep na dit eerste succes zal inslaan. Het smaakt in elk geval naar meer. Een actie zoals deze organiseer je niet elke week. Tijd dus voor een democratisch debat tussen alle ‘Leonardisten’ die zich intussen op de facebookgroep hebben verzameld. Een ongebonden actiegroep is blijkbaar geen luxe. Een verfrissende ervaring als je een beweging gewend bent die van de ene vergadering naar de andere holt. Zonder Leonard&Co was er zaterdag niks van protest te horen geweest in Mechelen. Een actie als deze heeft altijd een positieve ontlading. Het gevoel samen iets in gang te zetten. Ook zaterdag hoorde ik reacties in die zin. “Ik was zenuwachtig vlak voor de actie” vertrouwde Kenny mij toe. “Toen ik het volk zag toekomen gaf dat een kick!”.
All you need is love
Wel Jong Niet Hetero mobiliseerde onder het motto: “Wij jongeren geloven in liefde en daarom niet in Léonard!” Niet direct mijn stijl, maar het werkte. Het was de grootste groep in de optocht. WJNH had de actie goed voorbereid met stickertjes in de vorm van een hartje en dito rode balonnen. Het was ook de bedoeling om de balonnen op een bepaald moment de laten vliegen maar dat kon niet door een gasfles die hardnekking dicht bleef ondanks verwoede pogingen van WJNH’ers en Leonards. Ze hadden ook een oproep gedaan aan de andere jeugdbewegingen. Daar kwam niet direct reactie op maar het plaatsen van dergelijke oproep is op zich al een belangrijk statement. Leonard&Co had de Chiro nog eens extra uitgenodigd maar die reageerden met de mededeling dat ze met hun open brief aan de paus hun nek reeds ver genoeg hadden uitgestoken en het daar voorlopig liever bij laten. Waarvoor begrip. Het is nog niet evident om als katholieke jeugdbeweging te zeggen dat je kinderen de keuze wil laten welke seksuele voorkeur ze willen beleven. Het verwijt dat de Chiro ‘homo’s kweekt’ is bij mijn weten nog niet gevallen maar er staan nog voldoende duistere figuren klaar om dat soort onzin uit te kramen.
Give Peace a Chance
Leonard&Co had opgeroepen om met zoveel mogelijk regenboogvlaggen te komen. Naast de grote vlag (een kleinere versie van wat op de jaarlijkse Pride wordt meegedragen) die ons was geleend door de BLGP waren er ook kleinere, en ook enkele vlaggen van de vredesbeweging, die andere beweging die deregenboogkleuren gebruikt.
Afrika
Er is een nieuwe oorlog bezig in Afrika: Een oorlog tegen holebi’s en transgenders. Daar zien we tenvolle waartoe de standpunten van Léonard leiden. Léonard in de praktijk betekent ondermeer het volgende: In Kenia worden artsen van hun normale bezigheden weggehaald om bij mannen die zijn opgepakt te controleren of ze anale seks hebben gehad.
Otto Odonga, een Oegandees parlementslid, zei tijdens een bijeenkomst van de Human Rights Commission dat hij zijn zoon zou doden mocht hij vernemen dat die homo is. Een ander Oegandees parlementslid, David Bahati, tevens lid van de nationale leiding van de scouts, roept op om alle scouts die homo zijn om te brengen. In Kameroen worden homo’s opgepakt en zonder enige beschuldiging in de gevangenis opgesloten. De Oegandese priesters Martin Ssempa toont homoporno in zijn kerk om de gelovigen af te schrikken. Hij beweert dat homo’s elkaars penis opeten. In Malawi zit het homokoppel dat getrouwd is nog steeds vast en werd homomilitant Peter Sawali opgepakt omdat hij affiches verspreidde. Onze solidariteit met Afrika is een van de sterke punten van de actie geweest en daar mag het niet bij blijven. Jean-Louis Rodriguez, homo-activist uit Senegal heeft in België asiel gekregen omdat hij zijn land diende te verlaten wegens zijn engagement in de holebi/transgenderbeweging. Hij was een van de belangrijke gasten op de actie. Ik citeer uit zijn speech: “De strijd voor de erkenning van holebi’s is een voortdurend gevecht. Een gevecht zoals alle grote bewegingen die opkomen voor de waardigheid en de rechten van het individu dat voeren. De holebibeweging zet aan tot denken over en het in vraag stellen van de waarden in onze maatschappij.”
BBTK
BBTK-Secretaris Pascal De Bel stond die middag voor een moeilijke keuze. Hij kon naar een actie voor de Opel-werknemers, naar de staking van het Carrefourpersoneel of naar Mechelen. Hij kwam naar onze actie. Een van de leden van Léonard&Co had hem dat gevraagd. Zo eenvoudig kan dat soms zijn. In zijn speech op het einde van de optocht beklemtoonde hij het belang van samenwerken tussen verschillende geledingen in de maatschappij. Holebi’s en transgenders moeten zich zoals iedereen goed kunnen voelen op de werkvloer. Een actievoerder zei me: “Ik had ook op de carrefour-actie kunnen zijn vandaag want ik werk voor een toeleveringsbedrijf”.
Waarom? Daarom!
Het cynisme was ook bij deze actie niet ver te zoeken. Het zou de moeite niet zijn om actie te voeren tegen Léonard. Wat voor invloed heeft die man nog? Struisvogels die hun kop in het zand steken als er een storm opsteekt. Na een actie komt een mens op café terecht. Ik nam daar deel aan een gesprek tussen enkele actievoerders. Eén van hen doet onthaal voor een plaatselijke holebigroep. Als je zijn verhalen hoort dan weet je dat Léonard nog dagelijks schade aanricht bij holebi’s. Maandagmorgen kreeg ik een mail: “Er is nog zoveel holebihaat. Denk maar aan die enquête van vorig jaar waaruit bleek dat men er in het topvoetbal niet moet van weten. Gaan al die sporters op zondag naar de Kerk? Belange niet, maar als ze Léonard op zo’n platform horen gas geven voelen ze zich wel ergens gesteund en ze laten die man maar al te graag praten ook al hebben ze niets met de Kerk te maken.”Marianne (foto) schreef op haar Netlog: “Leonard (en laten we hem vooral niet onderschatten) is iemand die heel goed de kneepjes van het vak kent. Hij weet precies hoe hij een giftige boodschap de wereld kan insturen zonder daarvoor verantwoording af te leggen. Hij loopt er juist de kantjes van de wet af. Deze aloude manier van communiceren werkt nog altijd heel goed. Effe rap een giftige boodschap verspreiden (die erover is) om daarna vlug die te temperen met het idee van de boodschap is toch al verspreid. Handig … van dat soort truckjes waren de Romeinen al goed op de hoogte.”
‘Avaria’
En Çavaria? De holebi/transgenderkoepel had formeel opgeroepen via haar kanalen en dat is het zo’n beetje. Op een vergadering had Yves Aerts al gezegd dat deze actie voor hen geen prioriteit was maar nu het toch ging gebeuren deden ze dan maar mee. Het voorstel van Leonard&Co om de solidariteit met Afrika en de steun van de vakbond te beklemtonen werd bijna vijandig onthaald door het Çavariasecretariaat.
Men weigerde dit op te nemen in een gezamenlijk persbericht. Geen Çavariaspandoeken of -vlaggen en op enkele leden van de werkgroep politiek na nauwelijks iemand van de top. We vernamen dat de leden van de Raad van Bestuur verzameld waren in Brussel… om te vergaderen. Dat is echt wel een gemiste kans. Als je een organisatie leidt ga je niet over papieren gebogen zitten op het moment dat je achterban op straat komt. Het was perfect mogelijk geweest de vergadering een uurtje op te schuiven zodat men op de actie had kunnen zijn en daarna ergens in Mechelen te vergaderen. Het Çavariapersoneelslid dat verantwoordelijk is voor de contacten met de vakbonden was er evenmin. De twee vrijgestelden die er wel waren hadden nauwelijks oog voor wat er in de manifestatie gebeurde. Al hun aandacht ging naar de cameraploegen om hun ‘studiepakket over homoseksualiteit’ dat ze aan Léonard wilden afgeven in de media te krijgen. Ook een aanbod van Leonard&Co om op het einde de deelnemers toe te spreken werd afgewimpeld. Pijnlijk blijft ook hoe de media, zes maanden na de lancering, nog steeds sukkelen met de nieuwe naam ‘Çavaria’. De Morgen maakte er dit keer ‘Avaria’ van. Het wordt tijd dat dit misbaksel in de vuilbak van de geschiedenis belandt en men zich een naam aanmeet die helder en duidelijk is. Tip: De Standaard had het over de holebi/transgenderfederatie ’çavaria’. Laat het woord dat tussen aanhalingstekens staat weg en je hebt een naam die de lading dekt.
Volharden in de boosheid
We hebben Léonard niet op andere gedachten gebracht door onze actie. Tijdens de kerkdienst ’s anderendaags was het weer prijs: “Net als zaterdag deed monseigneur Léonard een oproep aan het publiek om zich in het geloof te engageren. Hij vroeg opnieuw om priesters, bisschoppen, nonnen en geëngageerde leken, maar in zijn oproep aan gelovige echtparen toonde hij zich wel een tegenstander van een kerkelijk homohuwelijk: ‘De kerk van Jezus kan alleen echtparen van een man en een vrouw zegenen, die ook nog het leven willen geven.” Het infopakket van Çavaria zal niks uithalen. Dialogeren met Léonard zit er niet in. Maar dat kan wel met priesters, immams en gelovigen in de lagere échelons. Die dialoog is trouwens al bezig. We hebben met onze actie duidelijk gemaakt waar we staan, op een waardige, niet kwetsende manier. In die zin hebben de cynici gelijk: we hebben Léonard niet nodig.
Tijdens de protestmanifestatie in Mechelen naar aanleiding van de inauguratie van aartsbisschop Léonard op 27 februari nam een onverwacht spreker het woord. Jean Louis Rodriguez is holebi/transgenderactivist en kreeg politiek asiel in België nadat hij was vervolgd in zijn geboorteland Senegal.
Jean Louis Rodriguez
Monseigneur,
Wij heten U welkom als nieuwe primaat van België.
De strijd voor de erkenning van holebi’s is een voortdurend gevecht. Een gevecht zoals alle grote bewegingen die opkomen voor de waardigheid en de rechten van het individu dat voeren. De holebibeweging zet aan tot denken over en het in vraag stellen van de waarden in onze maatschappij.
Gedurende eeuwen werd homoseksualiteit in duisternis gehuld, verworpen, gecrimininaliseerd. Deze homofobe houding verplichtte homoseksuelen om verborgen te leven ten koste van hun sociale leven. Ze werden verplicht om in een ghetto te leven. De monotheistische godsdiensten hebben het gedrag van personen grondig beïnvloed en blijven dat doen.
Bedenk dat momenteel landen zoals Oeganda en Malawi het leven van homoseksuelen wel heel bitter maken, ondermeer via nieuwe anti-homowetten.
We vragen plechtig aan de katholieke kerk de ogen niet te sluiten.
Christendom is vrede en liefde.
Wij vragen niet dat U ons begrijpt of accepteert maar wij durven verdraagzaamheid vragen. De kerk riep reeds eerder op respect te tonen voor homoseksuelen en veroordeelde de homofobie.
Wij zijn niet tegennatuurlijk, minderwaardig of abnormaal. We willen geen homofobie die bestaat uit het eenvoudigweg tolereren van homoseksuelen en tegelijkertijd hun discriminatie goedkeuren.
Op RTL-TVI heeft U homoseksualiteit vergeleken met anorexia. Ik citeer: “Ik zal een vergelijking maken: anorexia is een ontwikkeling die niet past in de logica van de eetlust, maar ik zou nooit beweren dat anorerexiapatiënten abnormaal zijn.”
NEEN, homoseksualiteit is geen ziekte. Homoseksualiteit werd uit de lijst van geestesziekten gehaald in 1985. Tijdens het congres van 1992 werd het door de Wereldgezondheidsorganisatie als ziekte geschrapt. Wij nodigen U uit om actief deel te nemen aan de inspanningen die wij leveren om homoseksualiteit wereldwijd uit het strafrecht te halen.
Wij vragen ook aan de politici er voor te zorgen dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens wordt gerespecteerd. In Artikel 1 staat: “Alle mensen worden vrij geboren met dezelfde waardigheid en rechten. Zij beschikken over rede en bewustzijn en dienen met elkaar om te gaan in een geest van broederlijkheid”.
Monseigneur, ik wil eindigen meet U een zeer goede missie toe te wensen, omringd door alle leden van de familie van de katholieke kerk.
Vermits homoseksualiteit geen zonde is, vragen wij U na te denken over de woorden: “Wie zonder zonde is werpe de eerste steen”.
De politie in Mtwapa, Kenia, een stad ten noorden van Mobasa, heeft vijf mensen gearresteerd die ze ervan beschuldigt homo te zijn. Dat meldt de BBC. Homoseksualiteit is illegaal in deze voormalige Britse kolonie maar arrestaties zijn zeldzaam. Godsdienstige leiders juichen het optreden van de overheid toe.
Volgens de bevoegde ambtenaar van het district, George Matandura werden twee van de mannen aangetroffen met trouwringen met de bedoeling met elkaar in het huwelijk te treden in het Kikambala Beach Resort. De drie andere mannen werden aangegeven door het publiek. Twee verklaarden te zijn geslagen. Een massa volk verzamelde zich bij het politiecommissariaat waar de mannen werden vastgehouden. De bruiloft zou doorgaan in een privé-woning maar het nieuws lekte uit en de plaatselijke bevolking alarmeerde de politie die tot arrestaties overging.
George Matandura toonde zich dankbaar dat het publiek de politie op de hoogte bracht. Hij wil meer samenwerking zodat de politie meer homo’s kan oppakken: “Het is een inbreuk op de wet, onnatuurlijk en wekt de weerzin op van de publieke opinie” Matandura zei aan het persagentschap AFP dat de mannen, die tussen 20 en 25 jaar oud zijn, een “medisch onderzoek zullen ondergaan alvorens we hen beschuldigen van homoseksualiteit”. Hij zei ook snel te zullen optreden tegen bars die homo’s, lesbiennes, prostitutie en druggebruik toelaten. De vijf jongemannen komen binnenkort voor de rechtbank.
Een niet nader genoemd lid van een Keniaanse holebibeweging veroordeelde de arrestaties en heeft de Human Rights Commission gevraagd om tussen te komen.
Het geplande huwelijk werd reeds veroordeeld door Islamtische en Christelijke gezagsdragers. De Keniaanse bevolking bestaat uit 45% protestanten, 33% rooms-katholieken, 10 % moslims en 12 % inheemse godsdiensten. Sheik Ali Hussein van de raad van imams en priesters zei aan AFP: “We kunnen deze jongemannen niet toestaan hun toekomst te ruïneren door hun homoseksualiteit en we zullen alle middelen gebruiken om deze ondeugd aan te pakken”.Bisschop Lawrence Chai van de Nationale Raad van Kerken in Kenia zei: “Dit is immoreel en we zullen dit niet toelaten, zeker niet in Mtwapa”
Reeds eerder werd melding gemaakt van twee mannen die van plan waren om te trouwen maar door de bevolking werden opgejaagd en daardoor afzagen van hun voornemen. Vier maanden geleden trouwden twee Keniaanse mannen in London en het nieuws daarover kwam toen ook in de Keniaanse media.
Een Belg die in Kenia werkt is niet verbaasd over de recente feiten: hij oordeelt dat zoiets te verwachten was na wat er in buurland Oeganda is gebeurd de voorbije maanden.
Het Hooggerechtshof van Malawi heeft donderdag jl. geweigerd Tiwonge Chimbalang en Steven Monjeza op borg vrij te laten. Intussen wordt de houding van Malawi vanuit verschillende hoeken bekritiseerd.Het koppel riskeert 14 jaar gevangenisstraf.
Rechter Rowland Mbvundula roept nog steeds de veiligheid van de twee mannen in om zijn beslissing te staven. Mauya Msuku, de advokaat van het koppel betwist dat. Het koppel leefde reeds samen voor ze hun huwelijk afsloten en zijn nooit verontrust door de lokale bevolking. Daarentegen is het leven in de gevangenis zeer zwaar.
Vlaamse regering ondervraagd
Dinsdag ondervroeg Vlaams SP.a-volksvertegenwoordiger Jan Roegiers (hier in actie aan het aartsbisschoppelijk paleis in Mechelen) minister-president Peeters naar aanleiding van de arrestatie van het Malawisch homopaar. Hij legde het verband tussen twee feiten: Begin december 2009 werd bekend dat de Vlaamse regering 7 miljoen euro ontwikkelingssteun uittrekt voor Malawi. Enkele dagen later arresteerde de politie twee homo’s.
Jan Roegiers vermeldde in zijn tussenkomst de briefschrijf-actie van WISH. Hij kreeg de steun van Ann Brusseel (Open VLD), Luckas Van Der Taelen (Groen!) en Matthias Diependaele (N-VA).
Peeters stelde in zijn antwoord dat hij over dit specifieke geval al overlegd had met zijn Schotse collega. Zij reist binnen drie weken naar Malawi en zal daar de Vlaamse bezorgdheden overbrengen aan de Malawische autoriteiten. De minister-president schreef ook een brief aan de ambassadeur van Malawi in België.
Jan Roegiers toonde zich tevreden met de diplomatieke initiatieven van de regering maar besloot dat het beter voorkomen is dan genezen: “Ik pleit er sterk voor om specifieke voorwaarden m.b.t. de naleving van fundamentele mensenrechten en de aanvaarding van seksuele diversiteit op te nemen in toekomstige partnerschapsovereenkomsten en samenwerkingsakkoorden”.
Jan Beddeleem van WISH reageert met gemengde gevoelens: “Ik vind de reactie zeer flauwtjes: Over drie weken zal een Schotse minister het eens gaan bespreken, daar hebben die twee weinig aan. De brief aan de ambassade was wel goed omdat hij verwijst naar het ‘Internationaal Convenant over politieke en -mensenrechten'(ICCPR) dat door beide landen werd onderschreven”.
40 organisaties veroordelen arrestatie
Tiwonge en Steven krijgen ook steun van 40 organisaties die zich met mensenrechten en aidspreventie bezig houden. Zij veroordelen in een gezamenlijke verklaring de medische en psychische onderzoeken die ze moesten ondergaan. Zij wijzen er op dat hun arrestatie heel wat angst heeft veroorzaakt bij andere holebi’s in het land. Bovendien schaadt deze sfeer het werk dat rond hiv-preventie moet gebeuren: “De paragrafen 153 en 156 van het strafrecht ondermijnen het werk rond hiv en schenden de fundamentele rechten in Malawi. Wij roepen de regering van Malawi op de het koppel vrij te laten en deze wetsartikels af te schaffen.”
De eerste helft van zijn verblijf zit er bijna op. Veel tijd om te genieten van de Brusselse grote markt of de Antwerpse kathedraal was er niet. Sébastien Mandeng van ADEFHO Kameroen is hier om contacten te leggen en projecten gefinancierd te krijgen.
Na een drukke vrijdag in Brussel zijn de banden aangehaald met Advocaten zonder Grenzen, heeft Sébastien een beter beeld over de rest van Afrika gekregen bij ILGA World en had hij een gesprek met Bruno Tuybens (foto), Derde Wereldspecialist van de SPa.
Vrijdagavond kwamen 20 mensen naar hem luisteren en met hem discussiëren in het Antwerpse Roze Huis. Het had iets meer mogen zijn maar de samenstelling van het publiek was veelbelovend: jong en oud, wit en zwart (enkele asielzoekers die hier wonen waren er), activisten en juristen… Het was een mooie start voor het vernieuwde WISH. Tussen de vragen door werd ook de brief aan Minister President Peeters ter ondersteuning van Tiwonge Chimbalanga en Steven Monjeza door de aanwezigen ondertekend. Het is uitkijken naar de vraag die Jan Roegiers hierover binnenkort zal stellen in het Vlaamse Parlement.
Voor een uitgebreid verslag kan je binnenkort terecht op de nieuwe blog van WISH.
100 manifestanten trotseerden maandag de vrieskou in Parijs om solidariteit te betuigen met de Oegandese LGBT’s die het slachtoffer dreigen te worden van een wet die homoseksualiteit streng bestraft.
“Ouganda! Homos assassinés! Homos persécutés! Solidarité!” was een van de slogans die je hoorde. Onder de manifestanten enkele kunstenaars en vertegenwoordig(st)ers van ondermeer Act Up-Paris, Sidaction, Centre LGBT Paris. Er was ook een delegatie van het Parijse stadhuisen de LGBT-media brachten verslag uit.
Didier Lestrade, mede-organisator van de manifestatie en verantwoordelijke voor de Facebookgroep kijkt met gemengde gevoelens naar de opkomst: “Onze vorige acties die plaatsvonden aan de ambassades van Senegal of Oeganda trokken maar een tiental personen, we gaan er dus op vooruit.” Maar hij maakt ook een tweede vergelijking: “25.000 mensen hebben de Facebookgroep ondertekend. Dat wil zeggen dat 1 op de 2500 de tijd heeft genomen om fysiek aanwezig te zijn op een actie tegen een wet die duizenden LGBT’s en seropositieven bedreigt. Dat was te verwachten, zo gaat dat tegenwoordig. Iedereen kent helaas de enorme kloof tussen de politieke steun die je losweekt op de sociale netwerken en het echte fysieke engagement. Mensen zijn verontwaardigd, klikken en laten emotionele en vaak naïeve berichtjes achter zoals ‘Maar in welke tijd leven we, we zijn 2010!’ Maar als het er op aankomt zijn gat op te heffen blijft er niet veel volk meer over.”
We vernemen nog dat diezelfde maandag de Oegandese tabloid ‘The Red Pepper’ opnieuw een lijst met namen van mensen heeft gepubliceerd die de LGBT-beweging steunen. De lijst was vergezeld van een oproep om hen te bestrijden.
Als het regent in Parijs druppelt het niet altijd in Brussel. Wat meer solidariteit met LGBT-Afrika, waar de homofobie angstwekkend de kop opsteekt, zou ook vanuit België niet misstaan. Wie daar iets wil rond doen neemt contact op met WISH, de Werkgroep Internationale Solidariteit met Holebi’s. WISH krijgt binnenkort een LGBT-activist uit Kameroen op bezoek.
Manifestatie in Oeganda: “homoseksualiteit is lelijk en slecht als de duivel zelf”
Lees en laat uw verbazing de vrije loop: dit is het verslag van een huwelijk tussen twee mannen in een land waar homoseksualiteit verboden is. Gebeurt dit voor de eerste keer? In elk geval is het de eerste keer dat men ons erover vertelt. De foto’s zijn niet op deze plechtigheid genomen.
Een traditioneel Oegandees huwelijk begint met een ‘Kwanjula’: een voorstellingsceremonie waarbij het meisje de jongen aan haar ouders voorstelt. Dit gaat de ceremonie in de kerk of de moskee vooraf. Die ‘Introductieceremonie’ is eigenlijk het belangrijkste. om diverse redenen komen velen ook niet verder dan dit stadium. Eens deze ceremonie achter de rug zijn man en vrouw één en een deel van de familie in de ogen van de gemeenschap. Voor Oegandezen is dat de belangrijkste stap.
Twee mannen, twee ‘kuchus’ wilden hun liefde vieren. En afgelopen zaterdag deden ze dat ook, in volle besef van de homofobe wetgeving en het klimaat van vijandigheid, homofobie en geweld dat momenteel in hun land heerst.
Het koppel deed zijn coming-out bij hun ouders, wat op zich al verbazingwekkend is. Kuchus doen dat nooit wegens te gevaarlijk. Ze riskeren uit hun stam gegooid te worden en alles te verliezen.
Ze kregen de toestemming van hun ouders om de bruiloft te organiseren. Ze zijn daar bijna een jaar mee bezig geweest, alle moeilijkheden, angsten en risico’s trotserend. Traditioneel draagt de hele gemeenschap financieel bij tot het huwelijk maar dit homokoppel kon dit niet riskeren dus zochten ze zelf geld bijeen.
Hun ouders hielpen mee. Het koppel bracht enkele andere kuchus op de hoogte die met hart en ziel meehielpen aan de voorbereiding. Het werd een goed bewaard geheim. Heel ongewoon want kuchus zijn zeer slecht in het waren van geheimen. Maar ze zijn dan weer heel goed in het organiseren van feesten.
Een week voor de trouw werden de uitgenodigingen uitgedeeld. Niet op papier, maar face to face.
Voor iedereen komt het moment dat de familie eist dat een man trouwt – of hij nu homo of hetero is – en dat doet hij dan ook, met een vrouw. Trouwen is nooit synoniem geweest van huwelijkstrouw. Dat is een buitenlands concept. Polygamie maakt deel uit van de erfenis van de man. In Oeganda zal een kuchuman een huwelijk met een vrouw als een deel van zijn bestaan aanvaarden: een noodzakelijke rite zelfs als ze weten dat ze anders zijn.
De bruiloft had plaats in een gesloten en bewaakte zone. Er stonden twee gewapende politiemannen aan de ingang. Je kan in Oeganda politie inhuren, zelfs voor een gebeurtenis zoals deze.
De gasten kwamen aan in hun tradtionele ceremoniekleding. ‘Kanzus’ voor de mannen: een hemd tot aan de enkels, zoals een jurk, met daarover een jasje, geplooid ter hoogte van de taille. De kledij laat discreet de enkels vrij en laat de mannen toe om zonder hinder te kunnen lopen. De duurste zijn in zijde. De vrouwen dragen ‘gomesis’, een ander zeer traditioneel Oegandees kledingstuk.
De ceremonie begon op tijd. Ze duurde lang, met het overhandigen van vele geschenken, opwinding en gelach. De bruidegom is daarbij niet zichtbaar aanwezig. Het is een uitgewerkt ritueel van geven en ontvangen, gelach, lawaai, het vertellen van verhalen en mensen die aan mekaar worden voorgesteld. Twee ceremoniemeesters waken erover dat het zo levendig en interessant mogelijk blijft. Ze proberen elkaar daarin te overtreffen.
Pas helemaal op het einde werd de ‘verlegen’ bruid het huis uitgeleid. Toen pas realiseerden bezoekers die niet op de hoogte waren dat een bruidegom een bruidegom zou trouwen in een homoseksuele ceremonie. Het geheim was echt zo goed bewaard dat een aantal mensen het niet op voorhand wisten.
Mensen gluurden door de omheining. Het geheim was onthuld. Een massa volk verzamelde zich en de politieagenten konden de druk niet meer aan. De kuchus waren blij dat het nieuws bekend was, ze waren uitzinnig van vreugde. Twee kuchus die hun coming-out deden en hun relatie officialiseerden op de traditionele manier!
Roddel heeft vleugels en de massa een de poort zwol aan. Ze wilden weten wat er achter de omheining aan het gebeuren was. De geruchten waren te prikkelend, de muziek en de opgewektheid te verleidelijk. Er waren tekenen van geweld.
De aanwezige kuchus glipten een voor een weg. Ze lieten voedsel en drank op tafel staan. Ze waren bang om te worden gefotografeerd in hun mooie kleren, foto’s die een vloek zouden betekenen als ze in de lokale tabloids zouden verschijnen. Bij het horen van de massa vonden ze het beter om hun aanwezigheid op de bruiloft de verbergen. Ze legden hun kanzus af, mengden zich onder het volk en knepen er tussenuit. Eén man, die de dwaasheid beging in zijn kanzu te blijven rondlopen werd aangevallen. Ze rukten de kanzu van zijn lijf.
Een getuige: “Dergelijke ceremonie in het Oeganda van vandaag was pure waanzin, absolute, zoete waanzin. Wij, kuchus, homoksuele Oegandezen zijn ook menselijke wezens die verlangen naar de eenvoudige, prachtige kleine genoegens waar alle Oegandezen van genieten behalve wij. Ook wij verlangen ernaar een koppel te zijn in de ogen van onze ouders. Wij willen als koppel erkend worden, als bruidegom en bruidegom, echtgenoot en echtgenoot, echtgenote en echtgenote”.
De straf voor dit ‘homohuwelijk’ in de anti-homowetgeving die in het parlement klaar ligt is levenslange gevangenisstraf voor het gelukkige paar en drie jaar gevangenis voor wie deelnam aan de ceremonie. Als ze al niet gelynched zijn door de massa.
Onze getuige besluit: “Het koppel moet nu de terugslag incasseren. Het was een ongelooflijk stomme, dwaze daad maar het was ook zo menselijk – absoluut menselijk”.
Foto’s tonen de traditionele kledij. Het krantenknipsel komt uit een tabloid die homo’s ‘out’.
De Zuid-Afrikaanse fotografe wil de zwarte lesbiennes een bestaan geven door haar foto’s. Têtu sprak met haar naar aanleiding van enkele tentoonstellingen van haar werk in Frankrijk. Ze kreeg het onlangs aan de stok met de minister van cultuur.
De 38-jarige Zanele maakt foto’s van lesbische vrouwen, alleen of als koppel. Ze heeft ook enkele prachtige foto’s van mannenkoppels gemaakt. Een ontroerend verhaal waarin ze haar persoonlijkheid weet te leggen. Haar werk won reeds diverse prijzen waaronder die van de ‘Fondation Jean-Paul Blachère’ die hedendaagse Afrikaanse kunst promoot.
De fotografe doet opmerken dat homofobie nog heel tastbaar is in Zuid-Afrika: “Door foto’s van zwarte homo’s en lesbiennes te tonen wil ik de gedachte verdrijven dat homoseksualiteit ‘on-afrikaans’ zou zijn. Ik wil laten zien dat lesbiennes houden van mekaar, de liefde bedrijven, tederheid kennen. Mijn foto’s gaan ook over thema’s zoals de collectieve verkrachtingen, bescherming tegen hiv binnen vrouwenrelaties… Ik doe aan visueel militantisme. Het is meer dan tijd dat men openlijk over deze dingen praat!”.
Holebiplus 