Wat gaat de nieuwe Vlaamse regering doen om de positie van holebi’s en transgenders te verbeteren? Daarover staat nauwelijks iets in het Vlaams regeerakkoord. Hoe komt dat? En wat zegt dat over de toekomst?

Als we de regeringsverklaring erbij nemen is het antwoord kort. Op pagina 149 lezen we: “We zetten verder in op het ondersteunen van de LGBTQI+-gemeenschap waarbij we zorgen voor een sterke beleidsmatige en financiële verankering binnen het brede welzijnsbeleid. Bij deze doelgroep hebben we bijzondere aandacht voor zelfmoordpreventie, bestrijden van eenzaamheid bij oudere personen en de gelijke behandeling in onder andere welzijnsvoorzieningen, sportclubs, ….” Op bladzijde 175 is er nog een verwijzing naar LGBTQ+-jongeren en daar moeten we het mee doen.

Het contrast tussen de lengte van het regeerakkoord en de minuscule en vaag geformuleerde aandacht voor LGBT+-rechten is opvallend. Nochtans was het niet moeilijk geweest om duidelijk te maken wat men wilde realiseren. Koepelorganisatie Çavaria had bij de verkiezingen een aantal concrete voorstellen klaar in haar Eisenplatform 2019. Voorstellen die netjes zijn uitgewerkt en – mits de nodige politieke wil – perfect kunnen worden uitgevoerd.

Onderwijs

Nemen we de situatie in het onderwijs. Uit de schoolklimaatenquête van Çavaria blijkt dat meer dan 40% van de scholieren zich onveilig voelt op school omwille van hun seksuele oriëntatie. Een kwart van de scholieren vermijdt om die reden de kleedkamers en toiletten op school. De koepelorganisate merkt op dat het onderwijs de burgers van morgen vormt en dé plaats is om onze maatschappij duurzaam te veranderen. Çavaria: “We mogen niet toelaten dat kinderen en jongeren zich daar onveilig voelen. LGBTI+-acceptatie moet dan ook verplicht aan bod komen in de lerarenopleidingen. Seksuele en genderdiversiteit moeten opgenomen worden in de eindtermen van het lager onderwijs en alle graden van het secundair onderwijs. Bovendien moeten er middelen worden voorzien voor initiatieven van jongeren zelf die inzetten op verbinding zoals GSA’s (Gay Straight Alliances of Gender en Seksualiteit Allianties).”

Vele lagen in discriminatie

In het eisenplatform wordt erop gewezen dat het feit dat je holebi of transgender bent maar één laag van iemands zijn is. Daarmee bedoelt Çavaria: “Aspecten zoals etnisch-culturele roots, inkomen, leeftijd of een beperking kunnen mensen immers zowel verbinden, als het risico verhogen om in een kwetsbare positie terecht te komen. Het is dan ook essentieel om deze mechanismen zichtbaarder te maken en naast vorming en sensibilisering van de doelgroep, hun netwerk, beleidsmakers en professionals ook ontmoetingsmogelijkheden en oplossingen op maat te voorzien.” De Vlaamse regering doet het tegenovergestelde van wat Çavaria vraagt.

Merhaba op de schop

Een organisatie die rond dit thema goed werk levert is Merhaba, die ondersteuning biedt aan LGBT+-mensen met een migratie-achtergrond en problemen zoals racisme en homo- en transfobie in een juist kader plaatst en actief bestrijdt. Merhaba is aangesloten bij Çavaria maar ook bij het Minderhedenforum, een koepel van organisaties die opkomen voor de positie van mensen die omwille van hun afkomst gediscrimineerd worden. Hier zijn de intenties veel minder vaag. De regering legt het Minderhedenforum droog, omdat de organisaties die erin werken volgens het regeerakkoord ‘segregatie in de hand werken’. Terwijl Merhaba precies het tegenovergestelde doet: bruggen bouwen tussen mensen met etnische roots en LGBT+.

Het regeerakkoord bevat vage intentieverklaringen, geen concrete ideeën in positieve zin maar wel in negatieve zin.

Een ‘Vlaamse’ Unia…

Unia, het federale expertisecentrum rond gelijke kansen en antidiscriminatie dat ook actief is tegen homo- en transfobie, wordt door deze regering afgestoten en ‘vervangen’ door een Vlaamse tegenhanger. Unia heeft het over een doolhof voor mensenrechten:    “Als er een Vlaamse instelling komt, wordt het voor de burgers nog meer een doolhof. Unia blijft sowieso bevoegd voor strafrechtelijke kwesties. De Vlaamse instelling krijgt dan alleen Vlaamse bevoegdheden. Voor discriminatie vanwege gender moeten mensen aankloppen bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen of bij de Genderkamer van de Vlaamse Ombudsdienst. Mensen weten nu maar amper wie hen kan helpen, laat staan dat er dan een extra instelling bij komt.” Geldverspilling en grotere verwarring dus. Het lijkt wel alsof N-VA, CD&V en Open VLD de strijd tegen discriminatie een stuk ingewikkelder willen maken.

Weg met het Middenveld

Uit het regeerakkoord: “We zetten verder in op het ondersteunen van de LGBTQI+-gemeenschap waarbij we zorgen voor een sterke beleidsmatige en financiële verankering binnen het brede welzijnsbeleid.” (p. 149) Dit is de voortzetting van een politiek de regering al jaren doorvoert: met mondjesmaat en politieke druk enkel werkingsmiddelen voorzien voor organisaties die hun programma uitvoeren. Verder worden die organisaties gereduceerd tot machteloze adviesorganen. Dit regeerakkoord beknot de autonomie van organisaties die vechten voor gelijke rechten voor LGBT+-personen. Ze maken ook duidelijk dat wie actief ijvert voor verandering kan rekenen op een afrekening door de regering. Het middenveld verliest zijn autonomie en wordt ofwel ingeschakeld in de uitvoering van het beleid, ofwel het leven zuur gemaakt.

Hoe komt dit?

Hoe is deze onverschilligheid tegenover de eisen van de LGBT+-beweging te verklaren? Heeft het te maken met het feit dat de N-VA – die in deze regering vaak de toon zet – steeds méér toenadering zoekt tot het Vlaams Belang? Het is duidelijk dat homo- en transfobie bij deze partij nog steeds in het DNA zit en binnen de N-VA is er dan weer een hardcore-stroming (rond figuren als Theo Francken) voor wie homorechten allesbehalve prioritair zijn.  Bij N-VA en VB wordt luidop gedroomd van een gezamenlijke meerderheid na de volgende verkiezingen in 2024. In dat perspectief ziet de toekomst er écht niet rooskleurig uit.  Dat geldt niet enkel voor een koepelorganisatie zoals Çavaria, maar ook voor iedereen die tot de LGBT+-groep behoort. Unia schrijft: “Het lijkt erop dat er in het licht van de toenemende aanvaarding van homoseksualiteit in het publieke debat bij sommigen sprake is van een versterking van de homofobie.”

“Walgelijk”

Homo- en transfobie zijn niet verdwenen en kunnen terug opflakkeren. Het zal dus voor het Vlaams Belang niet moeilijk zijn om die aan te wakkeren en de N-VA mee te trekken in een harder homofoob beleid. VB-mandatarissen zoals Filip Brusselmans, Dries Van Langenhove en Dominiek Sneppe liepen zich al warm vlak na de verkiezingen. VB-voorzitter Tom Van Grieken weet daarbij ook meningsverschillen te gebruiken om mensen uit elkaar te spelen. Het Aalsterse VB-gemeenteraadslid Steve Hermans noemde de Gay Pride ‘walgelijk‘. Van Grieken reageert daarop in Humo van 8 oktober: “Je kunt je toch afvragen of de expliciete decadentie van de Gay PRIDE nodig is? Ik betwijfel of dat de emancipatie van holebi’s vooruithelpt. Veel mensen denken daar zo over, zelfs binnen de holebigemeenschap.” Je moet het maar durven als voorzitter van een partij die sedert haar ontstaan de meeste gore homofobie verkondigt.  Zie hierover mijn artikels Zo D’ouden zongen en LGBT+-rechten verworven voor het Vlaams Belang? Echt?

Wat N-VA en VB met asielzoekers en moslims aan het doen zijn kunnen ze ook met holebi’s en transgenders doen

Jarenlang heeft het Vlaams Belang de bevolking bestookt met leugenachtige propaganda over asielzoekers die duizenden euro zouden krijgen en gepensioneerden die veel te weinig krijgen. De regering Jambon gaat daar in mee. Niet door de pensioenen te verhogen, maar door nieuwkomers financieel te straffen. Wat ze met asielzoekers en moslims aan het doen zijn kunnen ze ook met holebi’s en transgenders doen. Het sprongetje dat Bart De Wever maakte van een hoofddoekenverbod bij het Antwerpse loketpersoneel naar het verbieden van “regenboog T-shirts” maakte in 2013 al duidelijk dat de creativiteit bij N-VA en VB groot is als het erop aankomt minderheden te schofferen.

De onzichtbare brandstapel

Jonas Roelens is een jonge historicus die de uitzonderlijk vele executies van homo’s in het Brugge van de 16de eeuw onderzocht en daar volgende conclusie aan verbindt: “Het klopt niet dat de acceptatie van homoseksualiteit geleidelijk gegaan is tot op vandaag. Dat gaat in golven en hangt voor een stuk samen met de samenleving zelf. Als het niet goed gaat, stijgt de intolerantie en wordt er een schuldige gezocht. Armere mensen voelen zich onbegrepen en gaan zoeken naar een schuldige, voor een stuk omdat ze dan niet naar zichzelf moeten kijken. Alles wat tegen de norm in gaat, is dan slecht” zegt hij op de website van Het Nieuwsblad. Het zal wel niet zo’n vaart lopen dat holebi’s en transgenders opnieuw publiekelijk terechtgesteld zullen worden in België. Maar het is zinvol om er op te wijzen dat het aantal zelfdodingen in deze groep nog steeds veel hoger ligt dan bij de algemene bevolking. Je zou dat een de onzichtbare brandstapel kunnen noemen. Çavaria wijst daar al lang op en stelt concrete maatregelen voor om daar iets aan te doen. Maar die komen er dus niet. Niet onder deze regering en allicht ook niet onder de volgende. Zowel VB als N-VA verzetten zich tegen bindende maatregelen zoals praktijktesten om discriminatie van LGBT+-personen en mensen met buitenlandse roots op de woningmarkt en door bedrijven bloot te leggen. Beide partijen zijn het er ook over eens dat politieagenten géén specifieke opleiding moeten krijgen over hoe ze best omgaan met holebi’s en transgenders en met homo- en transfoob geweld. N-VA-homo Lorin Parys schermt met de pedagogische vrijheid als Çavaria vraagt om een verplicht lespakket rond homoseksualiteit in het onderwijs. En laat die oorverdovende stilte in vele scholen nu net de oorzaak zijn van zelfdoding bij LGBT-jongeren…

Over de standpunten van de N-VA en de gelijkenissen met die van het Vlaams Belang zie mijn artikel: Een Vergiftigd Geschenk.

Van onderuit en tegen de stroom in

Mix, de LGBT+ groep van de PVDA merk op: “Echte vooruitgang in de rechten van LGBT+ personen is steeds van onderuit gekomen, dankzij de inzet van de vele organisaties tegen de stroom in. Daarom pleit de PVDA voor structurele ondersteuning van het middenveld. Om in de diepte te werken zijn langetermijninitiatieven nodig. De deskundigen zitten op het terrein, niet in de kabinetten. We hebben maximale samenwerking tussen verenigingen, koepels en overheden nodig, geen onderlinge concurrentie voor beperkte ondersteuning.”

Je hoort vaak: “We hebben al veel bereikt, maar we zijn er nog niet”. Ik zou daar aan toevoegen: laten we ervoor zorgen dat we er niet opnieuw op achteruit gaan. En dan hebben we meer waakzaamheid én strijdbaarheid nodig. Een emancipatiebeweging staat nooit stil. Ze gaat vooruit of achteruit. Dit jaar werd de opstand van Stonewall herdacht. Niet bepaald een beleefd gesprek met machthebbers, maar een militante reactie op de brutale homo- en transfobie die in 1969 de LGBT-gemeenschap in de VS terroriseerde. Dat heeft de beweging vooruit gebracht, niet het eindeloos vergaderen mét en het slaafse gehoorzamen van ambtenaren.