Het filmpje met Sven en Michiel in de hoofdrol mag dan door iedereen bejubeld zijn en voor schreeuwerige krantenkoppen hebben gezorgd, het heeft één minpunt: het zijn blijkbaar weer de moslims die het gedaan hebben. Tijd voor een koerscorrectie.
Lees ook: Piet De Bruyn loopt achter
“En dat allemaal door dat stomme geloof, en daarmee viseer ik niet alleen de islam, ook het christen- en jodendom stigmatiseren deze issues” was één van de vele reacties op Facebook en er waren er vele van dezelfde strekking. Nochtans waren de kreten in de reportage niet godsdienstig geïnspireerd. Hoe komt het toch dat – zowel wie dit soort programma’s maakt als wie er naar kijkt – steeds maar weer bij moslims uitkomt? Want laten we wel wezen: het zinnetje ‘daarmee viseer ik niet alleen de islam’ wordt tegenwoordig snel gebruikt om de islam dan toch maar te kunnen viseren. Gaan Sven en Michiel binnenkort ook hand in hand paraderen op de volgende katholieke jongerenbijeenkomst van Mgr. Léonard?
Geef geld!
Eén van de fragmenten toonde ons een korte conversatie tussen onze helden en hun belagers. Wat mij betreft de enige waaruit je iets nieuws kon leren maar het werd in het nagesprek helaas niet aangehaald. Jongeren eisen geld. Waarom? Het hoofdprobleem in deze wijk is niet de homofobie, maar de armoede. Als dat probleem niet opgelost geraakt mag je het vergeten.
Allochtonen hebben in België 22 procent meer kans op armoede dan niet-allochtonen.Dertig procent van de immigranten van de tweede generatie in ons land blijkt ook slechts over een laag diploma te beschikken, wat zich vertaalt in slechtere kansen op de arbeidsmarkt. In die categorie scoren enkel Griekenland en Spanje nog slechter. Deze situatie belemmert integratie. Hoe langer de discriminatie aanhoudt, des te moeilijker het integratieproces. Dat is zeer slecht nieuws voor wie probeert iets aan homofobie te doen. De Borgerhoutse jongeren worden non-stop blootgesteld aan racisme en discriminatie, in hun woonwijk, op de werkvloer, in de media. Ze wonen in sociale woonblokken en de overgrote meerderheid wordt geconfronteerd met armoede. Hoe homo’s zich voelen is echt wel het minste van hun zorgen. Jammer, maar helaas.
Mannelijkheid versus rijkdom
Sven en Michiel werden niet alleen bekeken als homo’s, maar ook als witte mannen die het beter hebben dan zij. Wat ook zo is. En het omgekeerde geldt ook: De coctail van kansarmoede, een laag zelfbeeld en machismo kan niet anders als leiden tot een gedrag waarbij men stampt naar wie men als minderwaardig beschouwd. “Het seksisme van de Arabische man (net zoals dat van de Afro-Amerikaanse man in de VS of de Surinamer in Nederland) is niet louter een cultureel gegeven maar een uitdrukking van hypermasculiniteit, die typisch is voor mannen die uit het systeem worden geweerd, en die dus hun ‘mannelijkheid’ als enig verweermiddel hebben” schreef Nadia Fadil, (foto) docente van de vakgroep antropologie aan de KU Leuven naar aanleiding van dat andere undercoverfimpje van Sofie Peeters.
De imam mag het komen uitleggen
Ik heb zelf voorgesteld aan de redactie van Volt om Brahim Laytouss bij het programma te betrekken. Waarom? Omdat hij zinnige dingen zegt over de problematiek en nauwelijks in de media komt. Ik had beter gezwegen. Merhaba, zowat de enige orgnisatie met expertise terzake, was not amused: “Merhaba betreurt dan ook de keuze van de Volt-redactie om imam Brahim Laytouss in debat te laten gaan met het ‘gelegenheidskoppel’. Hiermee heeft men al op voorhand het debat verengd tot moslim versus holebi. Waar waren de jeugd- en straathoekwerkers die dagdagelijks met deze jongeren in contact komen en hun leefwereld als geen ander kennen? Het gesprek had naar onze mening veel meer tot de essentie van de problematiek gegaan.” Brahim Laytouss is islamleraar en docent islamitische wetenschappen maar werd ons simpelweg als imam gepresenteerd. Het verschil tussen een imam en een wetenschapper is in deze nochtans zeer relevant.
Niet representatief?
Hij probeerde uit te leggen dat mensen vrij kiezen voor een relatie en dat die relatie moet worden onderkend. Nieuwe aspecten in de samenleving hebben nieuwe islamitische inzichten nodig. Vanaf de 10de eeuw (zie ook het interview met Muhsin Hendricks) zijn de juridische regels niet meer veranderd en er moet naar vernieuwing gezocht worden. Hij trok de redenering ook door naar de genderproblematiek. “Dat moet wel deugd doen om te horen” probeerde presentator Kobe Ilsen hoopvol waarop Michiel reageerde: “Ik vrees er een beetje voor dat hij niet representatief is voor hoe de gemiddelde imam daarover denkt.” Niet bepaald een zin waarmee hij het discours van Laytouss kracht bijzette. Heeft Michiel die opmerking over representativiteit ook gesteld toen Elio De Bolle, voorzitter van de Vlaamse Scholierenkoepel het in een open brief opnam voor holebi’s en transgenders? Laten we elkaars representativiteit samen ruimer maken in plaats van ze in vraag te stellen.
Venijnig vraagje… hoe representatief is Michiel Vanackere? Volgende status op zijn facebook: “Twee janetten aan het woord die er blijven in geloven. Hand in hand, het moet en zal kunnen.” kreeg zeer uiteenlopende reacties. Mensen spraken ook hun onzekerheid en angst uit. Het is ook wel kort door de bocht om dit soort strijdkreten te gebruiken als je net hebt gezegd dat je een bodyguard hebt moeten inhuren om hand in hand door Antwerpen en Brussel te lopen. Dat hand in hand lopen mag geen fetisj worden, daarvoor zijn de tijden iets te gevaarlijk.
Welkom… op deze wereld
De iets ouderen onder ons durven al eens klagen dat die nieuwe generatie holebi’s en transgenders wat aan de makke kant zijn. Wij hebben gevochten voor LHBT-rechten en zij plukken er de vruchten van zonder te beseffen wat een strijd we hebben moeten leveren en vooral hoeveel strijd er nog moet geleverd worden. We zuchten eens diep en nemen nog een slok. Dat beeld is intussen bijgesteld. Homofobie is alive and kicking, ook in België. Voor veel jongeren is dit een wake up call. Eigenlijk wordt het hier dus een beetje zoals in de rest van de wereld. Alweer: jammer, maar helaas. In hoeveel steden kan je onbezorgd openlijk homoseksueel zijn? Op het grootste deel van deze aardbol worden holebi’s en transgenders nog steeds gedwongen tot een geheim, discreet, of in het beste geval occasioneel openlijk bestaan. David Kato is niet zo maar gestorven. Kijk eens naar hoe een pride verloopt in Oeganda (foto).Heel andere koek. Maar het zijn daar ook holebi’s en transgenders, net als wij. Dat is het echte leven, jongens en meisjes en het zal de komende decennia niet veel verbeteren. Hopelijk komt er weer wat meer bewustzijn dat de strijd voor LHBT-rechten een internationale strijd is. En dat het een strijd is, geen uitstapje naar Walibi.
Het is goed dat de jeugd van tegenwoordig dat eens aanvoelt, denk ik dan als ouwe rot in het vak. Nu nog de juiste conclusies trekken. Ga eens luisteren naar hoe allochtone holebi’s dat doen. Zij zullen je leren dat er meer dan één coming-out-model is. Stel jullie visie op identiteit bij.
Stop het het stigmatiseren van allochtonen
In hun opiniestuk ‘Janetten, maar geen vuile – Hand in hand, het moet en zal kunnen‘ schrijven Michiel en Sven: “We zijn blij met reacties uit de allochtone gemeenschap, die erkent dat een groot deel van de verbale beledigingen van jongeren uit hun gemeenschap komt. Het is hoopvol dat het Minderhedenforum, de Gentse imam Brahim Laytouss en enkele allochtone parlementsleden oproepen om met nog meer inzet dit thema bespreekbaar te maken, want we zijn ervan overtuigd dat het inderdaad nodig is. Niet het minst voor jongeren die opgroeien in gezinnen met een etnisch-culturele achtergrond en die misschien zelf holebi zijn. Ook zij moeten voor hun geaardheid kunnen uitkomen in een veilige en begripvolle omgeving.” Fout jongens. Hier wordt het probleem opnieuw herleid tot een probleem van allochtonen die ‘meer inzet‘ moeten tonen. Ik ben helemaal niet blij dat we na twee jaar discussie over homofoob geweld nog altijd niks zinnigers in de krant kunnen schrijven. Met die mentaliteit zal het niet lukken. Jongeren die vooral bezig zijn met overleven – zoals jullie ze in Borgerhout zijn tegengekomen – zullen echt niet stilletjes komen luisteren als iemand hen uitlegt dat ze wat vriendelijker voor holebi’s moeten zijn. Homo’s zijn niet de engeltjes die belaagd worden door vervaarlijke moslimsduivels. Holebi’s en transgenders zijn beiden minderheden die discriminatie ondervinden en zelf ook discriminerende opvattingen hebben. Zolang we dit niet als vertrekpunt nemen zullen we falen.
Stop homonegativiteit bij de politici
In plaats van de probleemwijken in te trekken moeten we met z’n allen naar Brussel, maar politici zitten die veel beloven maar niks doen. Weet je wat ik grofste vorm van homonegativiteit vind? Dat de homogemeenschap elke dag wat meer vergiftigd wordt door hiv. Dat we na 30 jaar aidsepidemie nog altijd geen beleid hebben dat het aantal besmettingen bij mannen die seks hebben met mannen (MSM) doet dalen. Zoals de armoede vooral bij allochtonen zit, houdt men hiv in een soort van quarantaine bij homomannen. Die mogen mekaar de ziekte neuken zoveel ze willen. Politici zitten gerust zolang aids geen algemeen probleem wordt voor de volksgezondheid. Maar dat soort homonegativiteit wordt door de politiek zorgvuldig afgedekt. Nu en dan worden we vriendelijk ontvangen op een kabinet en krijgen we beloftes mee naar huis. En intussen worden we zoet gehouden met reportages à la Volt over homofobe agressie, waarbij we mogen zeggen dat we O zo blij zijn dat het eindelijk eens getoond wordt. Alsof we het nog niet wisten. De onverschilligheid en de gespeelde bereidheid om een beleid te voeren bij de politici, dat is de echte schande. Er was ons een plan tegen homofobie beloofd in november. Iemand iets gezien? Het komt eraan, zegt Milquet. Het is intussen een huizenhoog cliché maar moest de LHBT-gemeenschap een bank zijn er waren al lang maatregelen genomen. Maar dat hoeft niet, de LHBT-beweging doet braafjes wat haar gezegd wordt: wachten.
Ook ‘echte Vlamingen’ vinden ons walgelijk
De week waarin de Volt-reportage werd uitgezonden verscheen in De Morgen een artikel dat nauwelijks aandacht kreeg. sociaal psycholoog Alexis Dewaele (foto) licht er een bevraging van de Vlaamse Overheid toe over de aanvaardig van homoseksualiteit. Bijna negen op de tien Vlamingen zegt dat ‘holebi’s hun leven moeten kunnen leiden zoals zij dat willen. Maar niet te zichtbaar, graag, want vier op tien bevraagden vindt het walgelijk dat mannen elkaar in het openbaar zoenen. Ook lesbische koppels ziet de Vlaming liever niet innig verstrengeld in het openbaar.“Hoe concreter je de vraag stelt, hoe negatiever mensen worden”, zegt Dewaele. “Vraag of twee mannen een kind mogen opvoeden, en er is al veel meer reserve.” Opnieuw krijgen mannen het hier harder te verduren dan vrouwen: een op vijf vindt het niet kunnen dat twee vrouwen kinderen kunnen adopteren. Een op drie zegt hetzelfde over een gezin met twee papa’s.
Schijntolerantie
Gezinnen, en dan liefst met kinderen, zijn nog steeds de hoeksteen van de samenleving. En die verleg je niet zomaar. Die ‘Vlaamse’ tolerantie waar we zo trots op zijn, is dus eigenlijk maar schijn. “Door de toegenomen aandacht voor zaken als racisme, seksisme en homofobie zijn mensen zich er van bewust dat dit eigenlijk niet kan”, zegt Dewaele. “Zeker hoogopgeleiden weten heel goed dat homofobie onaanvaardbaar is. De negatieve houding ten opzichte van homo’s is nog altijd wijdverspreid. Het gebeurt alleen veel subtieler.” Wat is het dan gemakkelijk om de plaatsen waar het wat scherper naar voor komt te overbelichten. Dat is wat we aan het doen zijn bij allochtonen. “Bij mannen, jongeren, mensen die zeer religieus zijn, laagopgeleiden en kansarmen leeft dit sterker”, zegt Dewaele. “Bij sommigen komen al die factoren bij elkaar, met als gevolg de perverse uitlatingen die we in de reportage hebben gezien. Maar laten we niet vergeten dat homonegativiteit er bij iedereen inzit, niet alleen bij moslims.”
Klare taal spreken, in beide gemeenschappen
Dat is klare taal en nodigt uit om een totaal verschillende conclusie te trekken. De houding die het dichtst benadert hoe ik het zie vond ik in de Panoramareportage over homobashing die de dag na Volt werd uitgezonden. De reportage wordt afgesloten door de familie van Ihsane Jarfi. Deze Marokkaanse familie heeft door haar waardige reactie op de moord op hun zoon alle vooroordelen over wat die moslims over ons denken van tafel geveegd. Luister vooral naar het pleidooi voor empathie in het videofragment hieronder.
De oproep tot meer inlevingsvermogen geldt niet enkel voor moslims, maar ook voor holebi’s en transgenders. Dat is de richting die we moeten inslaan. Er zullen méér mensen opstaan die er zo over denken, zowel in de LHBT-beweging als bij de allochtone gemeenschap. Breng die mensen samen, dialogeer met hen. En laten we vooral niet vergeten dat we als autochtonen niet echt veel verder staan. De eerste homoseksuele ministers hebben we al, de eerste minister die een echt beleid voert dat de emancipatie van minderheden een flinke duw geeft ben ik nog niet tegengekomen.
Ik eindig met de wijze woorden van Brahim Laytouss: “Ik heb hen uitgelegd dat wij alle vormen van geweld sterk veroordelen, en dat homo’s mensen zijn zoals ons. Ik heb hen verteld dat, net zoals wij soms het slachtoffer zijn van racisme, zij slachtoffer zijn van homohaat. Die mensen hebben zelf de keuze gemaakt om zo’n relatie aan te gaan en in een democratie hebben zij het recht om die keuze te maken. Het kan niet door de beugel om daarop met geweld te reageren. Jongeren zijn fout als ze denken dat ze zo iets goeds doen voor de islam.” Een mooie stelling voor het begin van een interessante discussie.
Holebiplus 