Zaterdag 11 augustus trekt een nieuwe pride langs de Antwerpse scheldekaaien. In Oeganda hebben ze hun (allereerste) pride intussen achter de rug. Een verslag van Alexis Okeowo (foto).
Een zaterdagnamiddag aan de oevers van het gigantische Victoriameer in de Oegandese stad Entebbe. De plek waar holebi- en transgenderactivisten hun eerste pride parade hebben gehouden. “Kunnen jullie je voorstellen dat op de slechtste plek ter wereld om homo te zijn er een pride plaats heeft?” Dat was de vraag die Kasha Jacqueline Nabagesera stelde aan een groep joelende homomannen, lesbiennes, transgenders en ‘queers ergens tussenin’. Nabagesera, een militante lesbo die voor de gelegenheid was uitgedost in glitter en beschilderd met neonspray, zelfgemaakte engelenvleugeltjes incluis, stelde de vraag met een zeker sarcasme. Een golf van mediabelangstelling heeft het land immers als een hel voor holebitransgenders afgeschilderd. Een plek waar ze onophoudelijk lijden en aangevallen worden. Zeker, de dreiging is er en het is nodig ze te bestrijden. Maar de Oegandezen zijn het beu een verhaal te horen dat geen enkele nuance legt in het beschrijven van hun leven dat zowel uit vreugde als miserie bestaat.
Maar Nabagesera was ook oprecht blij: bijna honderd mensen waren komen opdagen – ondanks de schrik om te worden opgepakt – om hun bestaan te vieren. De lucht was zwanger van confetti, verfdampen en verwachting.
Nauwelijks te geloven
Ik ben enkele maanden bezig met een verhaal over LGBT-rechten in dit land voor de Alicia Patterson Foundation en tot mijn verbazing kreeg het een onverwachte wending. De beweging zit middenin een juridisch gevecht tegen minister van ethiek en integriteit Simon Lokodo. 
Hij spaart kosten noch moeite om alle holebi-organisaties en verwante NGO’s te ontmantelen. Een pride was dus niet alleen wenselijk maar ook noodzakelijk.
De pride in Oeganda duurde een heel weekend. Er waren films, een drag-modeshow en feesten tot ’s morgens vroeg. 250 tickets gingen de deur uit. Een zeer levendige transvrouw – Cleo genaamd – zei me dat er donderdag en vrijdag een 50-tal mensen opdaagden omdat velen nog omzichtig te werk gaan en aarzelen om in grote groepen samen te komen.
“We hadden dit twee jaar geleden niet kunnen doen. Mensen die hier toen waren kunnen nauwelijks geloven dat het nu veiliger en beter is” zei Cleo. De eerste twee dagen verliepen zonder enige hapering en zoals te verwachten was kwamen er ’s avonds meer mensen opdagen voor de bacchanalen.
Lipstick en oogschaduw
Ik nam zaterdagmorgen een bus van de hoofdstad Kampala naar Entebbe, samen met een aantal deelnemers. Een transvrouw, Bad Black genaamd toonde me haar glamourfoto’s, genomen door een homovriendelijke fotostudio in de stad. Ze staat op de foto’s met pruik, jurken en lingerie. Bad Black, die meewerkt in een stichting die Oegandezen met hiv helpt, had voor de busreis mannenkleren aangetrokken. Maar ze droeg toch wel gouden oorringen en had korte, pluizige krullen. In het dagelijks leven kan ze zich niet als vrouw kleden maar dat zou snel veranderen als we bij het meer aankwamen.
Nature, een vrolijke transvrouw die voor ons in de bus zat bekeek een van de foto’s en merkte op dat foto’s wel degelijk liegen. De passagiers barstten in lachen uit. Verschillende mensen hadden zich mooi gemaakt met sjaals en armbanden in de regenboogkleuren. Ze haalden hun make-up boven en begonnen lipstick en oogschaduw aan te brengen. Het ging er luidruchtig aan toe als we stopten om nog meer mensen op te laden. Nieuwsgierige voorbijgangers loerden naar binnen.
De botanische tuinen rond het meer dienen als picknickplaats voor families en koppels en liggen redelijk afgezonderd. Een ideale locatie voor een pride die – vanuit het veiligheidsaspect bekeken – toch nog niet helemaal op vaste grond kan opereren. Deelnemers waren herkenbaar aan gele polsbandjes. Er werd gezwommen, gedronken en gedanst op luide muziek van een DJ.
Schakelaar
Ik ontmoette Akram, die me vertelde dat hij een ‘Gay Videotheek’ uitbaat en Frank Mugisha, uitgedost in een zeemanspakje met een regenboogsjerp. Hij stelde zich voor als Captain Pride. Hij vertrouwde me toe: “Ik wou dat ik een schakelaar had waarmee ik iedereen die gay is kan laten zeggen dat ze gay zijn. Dan zou iedereen met homofobie zich realiseren dat hun broer, zus of tante gay zijn.” Hij gaf toe verrast te zijn dat zoveel mensen waren komen opdagen.
De parade begon. Een stoet van auto’s met knallende muziek en demonstranten. Er werden bordjes meegedragen met African and Gay, Not a Choice. Kinderen uit de buurt stroomden samen om de parade te zien. Volwassenen staarden naar de stoet, duidelijk overrompeld, soms geamuseerd. De deelnemers scandeerden “We are here” (een hint voor mensen die beweren dat er geen holebi’s en transgenders zijn in Oeganda). Er werd opgewonden gezongen en gedanst in een regen van linten en vlaggen. De Duitse herder van Nabagesera liep rond met de regenboogkleuren rond de nek. Ik hoorde een vrouw zeggen: “Zelfs als Lokodo vandaag hier zou zijn, zou hij ons niet kunnen tegenhouden.”
Geruchten over homohuwelijk
Maar Lokodo kwam niet. De politie wel. Uren na de parade voerden ze een raid uit op de bijeenkomst onder het mom van geruchten over een homohuwelijk dat zogezegd zou doorgaan. Deelnemers werden opgepakt, een fotograaf werd vastgehouden. Anderen moesten een verklaring afleggen. De dreiging was weer voelbaar. Uiteindelijk werd iedereen vrijgelaten en er werd verder gefeest in Kampala. Zondag verliepen de slotmanifestaties zoals gepland. Ambrose, verantwoordelijk voor de verkoop van pride t-shirts, legde me uit dat de de dynamiek van het LGBT-bestaan veranderd is: “Dit is wie we zijn. We zijn hier en we blijven hier, we zijn niet van plan om weg te gaan.”
Bron: The New Yorker
Holebiplus 