Çavaria, blijf alstublieft weg van het proces Hachichi

Op 15 januari maakte Jozef De Witte van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) bekend dat noch zijn organisatie noch Çavaria zich burgerlijke partij zullen stellen in de klacht van Jean Marie De Meester tegen Mgr. Léonard. Intussen loopt nog steeds het onderzoek rond de moord op Laila Hachichi, waarin beide organisaties zich uitdrukkelijk wél burgerlijke partij stellen. Ik vind dit de wereld op zijn kop. Het is nog niet te laat voor Çavaria om zich terug te trekken. Hieronder mijn pleidooi.

De feiten

Het is nog niet duidelijk wanneer de zaak Laila Hachichi voor de rechtbank komt. Het is de eerste en voorlopige enige burgerlijke partijstelling door Çavaria sedert het ontstaan van de anti-discriminatiewet in 2007. Door zich burgerlijke partij te stellen kan de holebitransgenderkoepel namens de holebitransgendergemeenschap optreden in dit proces.

De 18-jarige Laila (foto) werd op 10 oktober 2009 in een huis in de Maasstraat in de Damwijk gevonden met derdegraadsbrandwonden. Reanimatie mocht niet meer baten. Al snel was duidelijk dat het niet om zelfmoord ging. Eind oktober werd een jonge gebedsgenezer opgepakt die betrokken zou zijn bij het ‘zuiveringsritueel’ waaraan Laila onderworpen werd. De ouders van het meisje worden verdacht van het opzettelijk toedienen van slagen en verwondingen met de dood als gevolg aan hun dochter. Zij zouden hebben opgetreden als mededaders. Ook zij zaten een tijd in de cel. De andere kinderen werden intussen opgevangen door familie. De politie volgt de piste dat Laila aan een ritueel moest worden onderworpen omdat ze lesbisch was. Vooral het gebruik van het bijtende zuur natriumhydroxide, dat ondermeer in ontstopper voorkomt, veroorzaakte vreselijke wonden. Het product zou door haar huid en vlees tot op het bot gebrand hebben.

Slachtbank?

De media speelden gretig in op het thema van het ‘lesbische Marokkaans meisje’ Het nieuws veroorzaakte onrust in de holebitransgendergemeenschap. Als de feiten kloppen worden we nog eens met de neus gedrukt op homofobie en de tragische gevolgen ervan. De omstandigheden van de moord – een Marokkaans gezin, het gebruik van het bijtend zuur – waren onvermijdelijk ook aanleiding voor minder fraaie reacties: “We mogen ons niet verder naar de slachtbank laten leiden” was een kreet die je regelmatig las op facebook en in artikels. Het leek wel alsof er een islamitisch moordcommando was neergestreken in Antwerpen. Terwijl het eigenlijk om een tragisch familiedrama gaat. U kent dat wel: een dolgedraaide vader die vrouw en kinderen neerschiet. Als dat witte mensen zijn van Vlaamse origine levert dat enkele dagen een vorm van medeleven op. Hier was er vooral haat.

Zelfmoord komt vaker voor

Het komt zelden of nooit voor dat ouders hun kinderen vermoorden wanneer ze ontdekken dat ze homo of lesbisch zijn. De zaak Hachichi is – gelukkig – het enige geval dat ons bekend is. En wat weten we over het zelfmoordgedrag bij holebitransgenderjongeren? Meer dan de helft van de lesbische meisjes heeft ooit aan zelfdoding gedacht, 15 procent heeft minstens 1 poging tot zelfdoding ondernomen. Over hoeveel doden per jaar gaat het? Dat weten we niet. Evenmin of het vooral over ‘Marokkaanse’ of ‘Belgische’ jongeren gaat. Zelfmoord is heel moeilijk te detecteren. Laat staan dat de reden voor de zelfmoord – problemen als holebi of transgender – door familie en omgeving gekend, laat staan publiek gemaakt. Uit de cijfers hierboven kan men wel afleiden dat zelfmoord veel vaker voorkomt.

Holebihaan

Het Vlaams Belang mengde zich in het debat en verklaarde bij monde van haar districtsraadslid Johan Bellens: “Moest een katholieke priester bij een duiveluitdrijving een lesbisch meisje doden… West-Europa zou te klein zijn. Over Laila Achichi kraait geen holebihaan. Hypocrieten.” Duiveluitdrijving komt ook in de katholieke kerk voor. En het is zeker geen evidente zaak voor alle moslims. Een activist van van de actiegroep Leonard&Co die een tijdje voor een moskee werkte bevestigde mij dat verzoeken om aan een duiveluitdrijving mee te werken daar steevast afgewezen worden. Het Vlaams Belang hoeft ons trouwens geen lessen te leren. Het is nog altijd de partij die zowel racisme als homofobie tot haar handelsmerk maakt. Als het VB verontwaardigd deed over de afzijdigheid van de holebitransgenderbeweging is dat enkel om de twee minderheden tegen elkaar uit te spelen en het racisme bij holebitransgenders op te drijven.

Applaus van het Vlaams Belang voor…

Ook vanuit bepaalde liberale hoek werd druk gezet op koepelorganisatie Çavaria en op het CGKR om zich burgerlijke partij te stellen in deze zaak. Ze speelden in op de emoties die de zaak had losgemaakt. Zij kregen een schouderklopje van het Vlaams Belang. Nu is het niet omdat het VB iets zegt dat we er automatisch tegen moeten zijn. Toen die partij zich uitsprak tegen de Lange Wapper was ik om die reden geen voorstander van de LangeWapper. Het VB kon zich niet permitteren om voor de Lange Wapper te zijn. De meeste van hun kiezers in dat deel van Antwerpen waren er immers tegen. Dat is een verschil met dit dossier: hier speelt het VB op eigen terrein: het racisme. De partij profiteert graag van de spanningen tussen holebitransgenders en allochtonen en kiest daarbij zelfs tijdelijk de kant van de holebi’s. Tenminste, dat laatste lijkt zo. Dat duurt net zo lang tot het VB zich bij een volgende gelegenheid uitspreekt tégen homorelaties, zoals Filip Dewinter onlangs deed naar aanleiding van Wereld Aids Dag: “De beste preventie rond hiv is het promoten van duurzame en heteroseksuele relaties” verklaarde hij in het Vlaams Parlement.

Reactie van Çavaria

Het siert Çavaria dat ze lang hebben nagedacht. Men was zich bewust van de complexiteit van de zaak. Bovendien heeft Çavaria nog maar weinig expertise in huis als het aankomt op het dialogeren met moslims. Die problematiek werd totnogtoe – op enkele uitzonderingen na – verwaarloosd. Dat is jammer. Holebitransgenders klagen over agressie door allochtonen en we stellen bij holebitransgenders racisme vast. Beide problemen kunnen niet los van mekaar gezien worden en vragen om een oplossing. Het lot van holebitransgenders in de Marokkaanse gemeenschap verbetert voor geen meter door de inbreng van Çavaria in dit proces.

Uiteindelijk bezweek Çavaria – samen met het CGKR – voor de druk. In het persbericht waarin daarvan melding wordt gemaakt houdt men een slag om de arm. Mieke Stessens: “Door onze burgerlijke partijstelling zijn we er in elk geval zeker van dat het mogelijke haatmotief ‘seksuele geaardheid’ voldoende onderzocht wordt door de onderzoeksrechter. Dat is voor ons cruciaal. Als uit het onderzoek blijkt dat Layla’s geaardheid geleid heeft tot haar tragische dood, dan moet dit gevolgen hebben. Homofobie is verwerpelijk. Daarom maakt onze wetgeving strafverzwaring mogelijk indien er gehandeld werd met een haatmotief.” Het persbericht eindigt met: “Çavaria wacht nu de resultaten van het onderzoek af en zal, als de zaak voor de raadkamer komt, opnieuw reageren.” Mogen we hieruit besluiten dat als het haatmotief wordt aangetoond Çavaria doorgaat in dit proces? Ik mag hopen van niet.

Proces legt hypotheek op dialoog

Laat dit heel duidelijk zijn: Çavaria hoeft zich niet te mengen in het proces om zeker te zijn dat de daders gestraft worden. Als de feiten bewezen worden zullen de daders hun straf krijgen. Daarover bestaat geen twijfel.

De aanwezigheid van Çavaria kan wel voor een strafverzwaring zorgen. Daar begeeft Çavaria zich op glad ijs vermits ook de ouders een straf riskeren. We weten dat het gezin opgroeiende kinderen heeft. Elke dag dat de ouders langer in de gevangenis zitten kunnen ze die niet opvoeden. Dat kan niet de bedoeling zijn. De kinderen uit het gezin Lachichi hebben recht op de aanwezigheid van hun ouders vanaf het moment dat de voorziene straf is uitgezeten. Hier dreigt Çavaria met haar aanwezigheid op het proces een hypotheek te leggen op de goede communicatie met moslims. Wie een klein beetje op langere termijn denkt zal beseffen dat een zwaardere straf door de betrokkenheid van Çavaria contraproductief werkt. Ga als vertegenwoordiger van de moslimgemeenschap aan je achterban maar eens uitleggen dat je in dialoog wil gaan met een organisatie die ervoor gezorgd heeft dat je buurman langer in de gevangenis heeft moeten zitten. Gevangenisstraf is in dit dossier een rechtvaardige straf als de feiten bewezen zijn. Maar die straf mag geen dag langer duren dan wettelijk bepaald door het strafrecht.

Zizo

Sedert 11 september zijn moslims zondebok nummer één. De homofobie bij moslims wordt uitvergroot. Dat gebeurt niet enkel in deze zaak. De Standaard bracht een stuk over de Antwerpse moskeegidsen waarin de feiten compleet verdraaid werden. Dat deze negatieve sfeer ook binnendringt in de holebitransgenderbeweging zagen we aan het stukje in ZiZo (huisblad van çavaria) over de moskeegidsen dat ik hiernaast zet. De foutieve berichtgeving van De Standaard wordt daarin volledig en kritiekloos overgenomen. Men vond het niet nodig in het eerstvolgende nummer een rechtzetting te plaatsen. Het gaat niet alleen om wat men schrijft, maar ook om wat men niet schrijft. Over het bezoek van de Afro-Amerikaanse homoseksuele imam Daayiee Abdullah (goed voor 150 aanwezigen op twee avonden in Brussel en Antwerpen) geen woord in Zizo. Het werd nog niet eens aangekondigd op de teletekstpagina’s van Çavaria. De protestactie van 27 februari 2010 tegen Léonard werd doodgezwegen. Toen leden van het Brusselse Regenbooghuis met succes een dialoog aanknoopten met de muzikanten van Sexion D’Assaut was dat ook al geen nieuws voor Zizo. Het gaat hier telkens om initiatieven die werden genomen door verenigingen die bij Çavaria zijn aangesloten.

Racisme? Nooit van gehoord

Mochten de feiten zich hebben afgespeeld in een ‘Vlaamse’ context dan hadden de media het zonder twijfel over een gezinsdrama gehad. Nu werd de nadruk gelegd op de godsdienstige kant van de zaak. Islamofobie neemt toe. Een volwassen holebitransgenderbeweging houdt rekening met het politieke klimaat waarin zaken gebeuren en laat zich niet meeslepen door populisme en racisme. Hier gedragen de verantwoordelijken van çavaria zich als een witte club, die nauwelijk weet wat er onder de migranten leeft en daar zeker geen rekening mee houdt. In de beleidsnota 2011-2015 van Çavaria komt het woord racisme niet eens voor. Ik stel ook een heel groot wantrouwen vast bij vele holebitransgenders als het over moslims gaat. Het is nog altijd een situatie van ‘wij’ en ‘zij’. Wat doet Çavaria daaraan? Niets.

Çavaria, pas aub de aanbevelingen van ILGA toe

Çavaria is aangesloten bij ILGA, de Europese- en wereldkoepel van holebitransgenderorganisaties. Op de ILGA-conferentie van 2009 werd een oproep gedaan om het racisme aan te pakken binnen de eigen beweging. België is blijkbaar niet het enige land waar men dit als probleem aanvoelt. Op de jaarlijkse conferentie van ILGA Europe eind vorig jaar werd een resolutie goedgekeurd die de richting aangeeft hoe men omgaat met dit soort problemen zonder het racisme in de kaart te spelen. In de tekst staat ondermeer volgend zinnetje: “We kunnen niemand toelaten dat de verdediging van LGBTI-rechten gebruikt wordt om angst en haat op te wekken.” Ik denk dat deze aanbeveling hier van toepassing is. De ene minderheid hoedt zich ervoor een andere minderheid te stigmatiseren. Dat is een duidelijke boodschap van ILGA. Als Çavaria zich burgerlijke partij stelt focust ze gewild of ongewild op de homofobie binnen één bepaalde groep. Het is de allerslechtste manier om homofobie te bestrijden. De zaak Hachichi mag voor Çavaria geen politieke duiveluitdrijving worden waarbij de homofobie exclusief geprojecteerd wordt op moslims. Als de koepelorganisatie doorgaat met het proces zal dit bij de publieke opinie onvermijdelijk zo overkomen. Waarom houdt Çavaria geen rekening met de bekommernis die internationaal leeft en tot uiting komt in deze resolutie? Is het dan zo moeilijk om te zeggen: er is racisme bij holebitransgenders en er is homo/transfobie bij moslims, laten we daar samen iets aan doen?

De wet is er om de zwakkeren te beschermen

Het kan niet de bedoeling zijn om een wetgeving, waar velen onder ons jarenlang voor hebben gevochten, gebruikt wordt om de kleine man/vrouw aan te pakken. Het gaat niet alleen om het feit dat het Marokkanen zijn, maar ook dat het gewone werkende mensen zijn die net zoals wij allemaal onder invloed staan van racisme, seksisme en homofobie. De strafwet is er om misdrijven zoals de moord op Laila te bestraffen. De burgerlijke partijstelling gebruiken telkens er sprake is van geweld in dergelijke situaties is niet houdbaar. Daarvoor heeft çavaria niet de middelen. Waarom dan wèl in dit geval? Omdat een Marokkaans gezin een gemakkelijk doelwit is? Omdat men in deze zaak gemakkelijk kan scoren? Omdat men zich gedwongen voelt om tegemoet te komen aan racistische tendensen binnen de beweging?

Vertegenwoordig(st)ers van minderheden praten met elkaar en doen elkaar geen processen aan

Çavaria heeft hier een zware verantwoordelijkheid en gaat in de fout. Ik pleit ervoor om de dialoog te gebruiken in conflicten tussen holebitransgenders en moslims. Een interessante ervaring was de manier waarop met de Franse rapgroep Sexion D’Assaut is omgegaan. Ook hier had men de keuze tussen juridische stappen of de dialoog. Ook hier was er druk om Sexion D’Assaut ‘hard aan te pakken’. Dat is gelukkig niet gebeurd. Met een mooi resultaat. De groep verspreidde op haar concert in Brussel een oproep tegen racisme, seksisme en homofobie. Een primeur. Het kan dus anders.

Gebruik de burgerlijke partijstelling om de machthebbers te corrigeren

Laten we het recht om ons burgerlijke partij te stellen niet gebruiken om gemakkelijke successen te behalen maar om verantwoordelijken voor de verspreiding van homofobie aan te pakken. In Nederland werd enkele jaren geleden de imam Khalil El Moumni voor de rechtbank gebracht wegens homofobe uitlatingen. In België weten we wie er momenteel een sport van maakt om holebi’s en mensen met hiv te schofferen. Hij verdient wèl een nadrukkelijke aanwezigheid van Çavaria op het proces waarop hij zich moet verantwoorden. Dit zal niet zo eenvoudig zijn. Maar het zal op termijn een belangrijk effect hebben op scholen, zieken- en bejaardentehuizen en alle instellingen die in handen zijn van de katholieke zuil en een ontradingseffect hebben op de leiders van andere godsdiensten. Heel concreet: De Holebifoon en Wel Jong Niet Hetero lanceerden een nieuwe affichecampagne in de scholen. Hoeveel katholieke scholen zullen gevolg geven aan hun oproep na de banvloeken van Léonard?