Het Amerikaanse Hooggerechtshof hief op 26 juni het verbod op same-sexhuwelijken op in de 50 staten van de VS en op alle Amerikaanse militaire basissen over de hele wereld. Tot nu toe was het homohuwelijk al toegestaan in 37 staten. De 13 staten die een verbod hadden op het homohuwelijk, moeten het huwelijk tussen 2 mensen van hetzelfde geslacht vanaf nu dus toelaten. Reden voor massa’s gebruikers van Facebook (tot in Marokko) om hun profielfoto in de regenboogkleuren te hullen. Reden ook om even stil te staan bij de strijd voor de rechten van holebi’s en transgenders in de VS.
Resultaat van lange, internationale strijd
Olivier Goessens, holebitransgenderactivist en PVDA-militant maakt op Facebook volgende analyse: “In navolging van een aantal Europese en Latijns-Amerikaanse landen moet nu ook het bastion van conservatisme en imperialisme, de United States of America, de gevolgen accepteren van 45 jaar holebi-activisme. Eigenlijk dateert de mentale kanteling al van enkele jaren geleden. In 2012 gaf voor het eerst een meerderheid van de Amerikaanse burgers in peilingen aan voorstander te zijn van het homohuwelijk. Ondertussen werd het homohuwelijk gelegaliseerd in steeds meer staten. Vandaag bevestigde het Hooggerechtshof dat dit legaal moet zijn in heel het land. Allemaal goed en wel, die juridische dinges, maar laten we nooit vergeten dat het allemaal begon in 1969 toen een groep homo’s in de Stonewall Inn het politiegeweld zodanig beu was dat ze voor het eerst in de geschiedenis durfden terugvechten (letterlijk) tegen de repressie. Exact een jaar later werden de Stonewall riots herdacht met een kleurrijke optocht tegen politiegeweld, het begin van een traditie die we vandaag kennen onder de naam ‘Pride parade’. Sociale vooruitgang wordt op straat gewonnen, in conflict met de heersende orde. De emancipatiestrijd van holebi’s en transgenders maakt evenzeer deel uit van de klassenstrijd als een vakbondsbetoging!”
Gearresteerd op een feestje
George Harris (82) and Jack Evans (85) spraken zich in dezelfde zin uit toen ze als een van de eersten (na een ongetrouwde relatie van 54 jaar) elkaar het ja-woord gaven in Dallas Texas. Ze zagen grote veranderingen. In de jaren ’60 werden mensen gearresteerd door de politie gewoon omdat ze bij iemand thuis op een feestje van homo’s aanwezig waren. In de jaren ’80 stierven meer dan honderd vrienden aan de gevolgen van hiv. De strijd tegen de discriminatie bracht de mannen samen: “We hebben ons hele leven geprobeerd het leven van onze gemeenschap te verbeteren en de jongeren aangemoedigd het verschil te maken” zegt Harris: “Ze vinden het vanzelfsprekend dat ze in Cedar Springs hand in hand kunnen lopen maar dat is niet automatisch gekomen. Daar is veel strijd aan te pas gekomen.”
Republikeins verzet
Het verzet tegen de openstelling van het huwelijk – dat nog niet zo lang geleden zowel bij de Republikeinen als de Democraten bestond, verdween bij de partij van Obama. Hij kan deze beslissing alvast op zijn politieke palmares schrijven. Bij de Republikeinen blijft het verzet bestaan (met de beruchte Tea Party als gangmaker) maar in de aanloop van de presidentsverkiezingen is het de vraag hoe hard de Republikeinen dit thema gaan uitspelen. Jeb Bush gold bijvoorbeeld lang als een meer ‘gay friendly‘ kandidaat, maar sprak zich vorige week toch uit tegen het huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht. Hij liet ook verstaan dat een mogelijke uitspraak van het Hooggerechtshof voor hem geen eindpunt is. In een reactie vandaag liet hij weten dat hij door zijn geloof een sterke believer is van het traditioneel huwelijk, en dat de staten over de materie moesten kunnen beslissen: “Nu is het belangrijk dat we waken over de religieuze vrijheid, en dat er niet gediscrimineerd zal worden.”
Weigerambtenaren
Ook het fenomeen van de weigerambtenaren steekt de kop op. Het gaat over ambtenaren die meestal religieuze motieven inroepen om te weigeren een huwelijk tussen twee mannen of twee vrouwen te voltrekken. Religieus-conservatieve politici zoals de Republikeinse presidentskandidaat Mike Huckabee riep op tot burgerlijke ongehoorzaamheid tegen de beslissing van het Hooggerechtshof. De meest gore vergelijkingen komen ook hier naar boven: Een ambtenaar van The Minnehaha County in South Dakota dreigde ermee haar hond te trouwen ook al gaf ze niet te kennen de wetgeving op het homohuwelijk te dwarsbomen. 
In België hebben we het fenomeen van de weigerambtenaren nauwelijks gekend. De enige politicus die zich er aan waagde was toenmalig VLD-districtsburgemeester Prosper Slachmuylders. Zijn argumentatie was toen dat twee stieren toch ook geen seks met elkaar hebben. Dat homo-relaties in het dierenrijk vaak voorkomen was hem ontgaan. In Nederland was het afschaffen van de weigerambtenaren de inzet van een jarenlange strijd. Naar schatting kende Nederland 87 weigerambtenaren in 48 gemeenten. De Nederlandse koepelorganisatie COC voerde 13 jaar lang actie tegen weigerambtenaren, sinds de openstelling van het burgerlijk huwelijk in 2001. Dat gebeurde onder meer met een grootschalige publieksactie tijdens de Amsterdam Gay Pride in 2011 (foto). Vanaf 1 november 2014 mogen Nederlandse gemeenten geen nieuwe weigerambtenaren meer in dienst nemen.
Activisme troef
Het moet gezegd: holebi’s en trangenders in de VS organiseren zich veel meer dan hier en voeren meer actie. Zo trokken tientallen actvisten naar de zitting van het Hooggerechtshof. De controverse zorgt trouwens voor schitterende beelden. Tijdens een festival in Columbus in de VS gaf een man luidkeels uiting aan zijn afkeer voor het homohuwelijk. Een klein meisje uit het eerste leerjaar had enkel een regenboogvlag nodig om hem te kijk te zetten.
Hoe de strijd verder zetten?
Deze foto spreekt boekdelen. De commentaar erbij ook: “Marriage equality is great, but we have such a long road to travel still”. Huwelijkgelijkheid is geweldig, maar we hebben nog een lange weg af te leggen. Het debat daarover wordt ook gevoerd, soms op het scherp van de snee. Kritische stemmen, zoals die van Dr. Yasmin Nair hebben er zelfs geen goed oog in.
De strijd voor de openstelling van het huwelijk heeft volgens haar zoveel krachten opgeslorpt dat er voor andere thema’s geen energie meer overblijft. In een gesprek met The Real News Network stelt ze het zeer scherp: “Zo lang de Queer community op een zelfzuchtige manier enkel met zichzelf bezig is en het huwelijk als het leidende thema ziet is iedereen gedoemd. We moeten ons bewust zijn van zaken zoals het intense racisme. Het racisme in dit land is even erg – of erger – dan het racisme ten tijde van de slavernij op de plantages.” (Over plantation racism zie deze link) Ze roept om om te blijven nadenken over het “verwoestende economische en milieubeleid van vandaag. Dat heeft met mensen te maken en het het is méér dan specifieke homoproblemen.” Ze vraagt dringend aandacht voor problemen zoals ouder worden, dakloze holebi’s en transgenders en mensen het hiv.
Actie in het Witte Huis
Het gebeurt wel meer dan het debat wordt aangezwengeld door zwarten en transgenders. Jennicet Gutiérrez werd buitengezet tijdens een receptie op het Witte Huis toen ze de president opriep om holebi’s en transgenders niet langer op te sluiten in gesloten asielcentra. Obama maakt zich er van af met een grapje (“U bent hier te gast en U heeft van de hapjes gegeten, dus gelieve U te gedragen”) Maar Jennicet zag dat anders: “Ik heb – in de traditie van de acties waarmee ooit de Pride begon – de toespraak onderbroken omdat het tijd wordt dat onze strijdpunten gehoord worden. Ik stond op voor wat ik rechtvaardig vind. In plaats van ons het zwijgen op te leggen kan president Obama ook opstaan en LGBTQ’s uit de migratie rechtvaardig behandelen.” Meer over de actie van Jennicet en over het Amerikaanse asielbeleid lees je hier.
Holebiplus 