Het verminkte lichaam van Eric Lembembe Ohena werd op 15 juli 2013 gevonden in zijn kamer in de wijk Tongolo de Yaoundé, door vrienden en collega’s die ongerust waren geworden nadat ze gedurende twee dagen niets meer van hem hadden gehoord.
Eric was laatste gezien op 12 juli ‘s avonds in het gezelschap van drie personen. Politie en brandweer dienden de deur van zijn kamer te forceren om zijn stoffelijke resten naar het lijkenhuis van het Algemeen Ziekenhuis van Yaounde te brengen. Getuigen spreken van een gebroken nek en gebroken ledematen en brandwonden op gezicht, handen en voeten, aangebracht met een strijkijzer.
Eric was een van de belangrijkste activisten voor holebi- en trangenderrechten in Kameroen. In samenwerking met ondermeer de Kameroenese LHBT-organisatie ADEFHO werkte hij aan een rapport (‘Guilty by Association‘) over de schending van de rechten van holebi’s en transgenders door de toepassing van artikel 347uit het Kameroense strafwetboek dat seksuele relaties tussen personen van hetzelfde geslacht strafbaar stelt. Het rapport bevat talrijke gevallen waarin die wetgeving duidelijk werd misbruikt voor afrekeningen tussen burgers. Tientallen Kameroenezen zitten in de gevangenis enkel omdat ze ervan verdacht worden homoseksueel te zijn.
Jongeren mishandeld in Rusland
We kijken er intussen niet meer van op. Afrika is een continent waar de holebi- en transgenderbeweging haar martelaren telt. De voorbije dagen kwam er ook slecht nieuws uit Rusland. Sedert Poetin daar de ‘propaganda‘ voor homoseksualiteit heeft verboden duiken er videos op waar je het mishandelen van homojongeren kan zien. Ze zijn bewust gemaakt en verspreid door homofobe, vaak extreem-rechtse bendes. De toestand is zo ernstig dat Rusland aan het Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft moeten beloven dat de anti-homowet geen gevolgen zal hebben voor de atleten op de winterspelen in Sotsji in 2014. Nochtans voorziet de wet naast hoge boetes ook de mogelijkheid om buitenlanders tot 14 dagen vast te houden als ze communiceren over LHBT-onderwerpen.
Racisme en homofobie
De homo- en transfobie gaat blijkbaar samen met een groeiend racistisch klimaat. In de VS werd Trayvon Martin, een zwarte jongen, vermoord door een dolgedraaide racist. “Vergeet de mythe dat in Amerika de rassentegenstellingen voorbij zijn.” schreef Knack. De Italiaanse minister van Integratie Cecile Kyenge werd tijdens een speech met bananen bekogeld en eerder had een senator van de extreem-rechtse partij Lega Nord haar met een orang-oetan vergeleken. Net zoals het racisme zal de haat tegen holebi’s en transgenders nog lang voortwoekeren en opflakkeringen kennen. De economische crisis kan dit momenteel enkel in de hand werken: gefrustreerde mensen reageren zich gemakkelijk af op minderheden.
Bestrijd homo’s, niet de armoede
Ook in Afrika zien we dat fenomeen: een straatarme bevolking krijgt door religieuze leiders holebi’s en transgenders als zondebokken aangereikt. Daarmee proberen ze de corrupte politici uit de wind te zetten. Daar groeit gelukkig ook het verzet tegen homo- en transfobie. Een eerste generatie progressieve mensen en LHBT-activisten binden de strijd aan met hun homofobe regeringen. Daarbij worden ze ook kritisch tegenover politici uit het Noorden die hun strijd tegen discriminatie vaak proberen te misbruiken om hun eigen agenda door te voeren.
Blijkbaar kunnen sommigen het niet laten om de ‘beschaving’, of wat zij daaronder verstaan, aan anderen op te dringen. De strijd tegen homo- en transfobie wordt op die manier een deel van een strategie om economische en politieke belangen in Afrika veilig te stellen. Vergeten we niet dat het Westen vooral geïnteresseerd is in wat in Afrika in de grond zit, niet in de mensen die er leven. Of zoals een Belgische vormingswerker na een project in Congo zei: “Wat Congo nodig heeft, zijn fabrieken, werkplaatsen, landbouwmachines, wegen zodat ze hun maatschappij kunnen opbouwen. In de plaats mengt het Westen zich daar maar met een doel: trachten te profiteren van de rijkdommen van het land. “ Onze bejubelde monarchie verzamelde haar fortuin van naar schatting 309 miljoen euro grotendeels door het leegroven van Congo.
Grondstoffen importeren, wetten exporteren?
De Nigeraanse activist Davis Mac-Iyalla (hij was in 2009 op bezoek in België) reageerde op de mededeling van de Britse premier David Cameron dat hij het homohuwelijk wil ‘exporteren‘ naar de rest van de wereld. Davis schreef op facebook: “Er was geen homofobie in Nigeria voor de komst van de westerse missionarissen en hun koloniale meesters. Gisteren zei de Britse premier David Cameron dat hij het idee achter de openstellling van het huwelijk wilde exporteren.” Davis heeft daar een ander idee over: “Als je het mij vraagt dan zeg ik dat het belangrijkste op dit moment is dat LHBT-rechten als mensenrechten worden gepromoot. Laten we de strijd aanbinden tegen de vervolgingen en de vrijheid van meningsuiting verdedigen. Het huwelijk is een goede zaak voor homoseksuelen maar wat we het meest nodig hebben in de ontwikkelingslanden is het uit de strafwet halen van homoseksualiteit en het afschaffen van sodomiewetten en wetten tegen het homohuwelijk. Ik ken geen enkele Nigeriaanse holebi of transgender die gevraagd heeft om te kunnen trouwen. Ik ken er duizenden die vervolgd werden omwille van hun seksuele oriëntatie. In sommige gevallen werden ze op een gewelddadige manier aangepakt door de politie of doodgeslagen. Verhalen die de krantenkoppen niet halen want niet alle Nigeriaanse homoseksuelen zijn internationale activisten. Wat LHBT-Afrikanen mij zeggen is dat ze beschermd willen worden door de wet. “ Hij voegt er nog aan toe: “Niet elke homoseksuele Afrikaan wil als vluchteling in de Westerse wereld terechtkomen.”
WOGA: Respecteer de context
De organisatoren van de mensenrechtenconferentie in het kader van de World Outgames wijzen op de noodzaak om geen modellen of oplossingen over te planten van het ene land naar het andere: “De Antwerpse conferentie is tot de conclusie gekomen dat bij het organiseren van netwerken tussen LGBT organisaties over heel de wereld met het doel om gelijkheid te bevorderen het belangrijkste is dat men rekening houdt met de sociale en culturele verschillen die er bestaan. in het zogenaamde Noorden moeten we beseffen dat sommige van onze opvattingen niet geschikt zijn bij het succesvol bijstaan van anderen in het Zuiden of in het Oosten. Landen in ontwikkeling hebben meer daden dan woorden nodig. De betrokkenheid van invloedrijke personen (holebi’s, transgenders of anderen) om druk uit te oefenen op poltici, organisaties, kerken en vakbonden is een middel om meer of beter te doen. Daarbij moet men niet verzaken aan de universaliteit van de mensenrechten, maar begrijpen dat de moeilijkheden op de weg naar gelijkheid kunnen variëren van de ene context tot de andere en dat succesvolle acties in het ene land volstrekt ontoereikend kunnen zijn in een ander land.”
“Frankrijk is een bananenrepubliek”
Een andere activiste die haar visie niet onder stoelen of banken steekt is Alice Nkom uit Kameroen. Als juriste neemt ze het op voor vervolgde holebi’s en transgenders in haar land. Dat levert haar niet enkel vrienden op. De vereniging van magistraten in Kameroen wou haar laten verwijderen van de balie omwille van haar engagement in het verdedigen van holebi’s en transgenders. Ze ontvang regelmatig doodsbedreigingen via email en sms zonder de de politie daar enig onderzoek naar verricht. Dat soort mensen vormen de drijvende kracht in de strijd voor LHBT-rechten in Afrika en hun werk dwingt respect af in de hele wereld.
Alice (hier op de foto tijdens een manifestatie in Parijs voor de openstelling van het huwelijk) gaf dit voorjaar aan de Europeanen die denken Afrika te moeten ‘beschaven‘ een koekje van eigen deeg. Naar aanleiding van de strijd voor de openstelling van het huwelijk noemde ze Frankrijk een Bananenrepubliek: “Frankrijk maakt zich niet enkel belachelijk door zich over te geven aan een walgelijk debat over het homohuwelijk, het land zet daarmee ook het werk van degenen die ijveren voor de legalisering van homoseksualiteit op de helling.” zei ze in een videoboodschap: “Er is op dit ogenblik geen enkel verschil tussen Frankrijk dat van zijn voetstuk valt als kampioen van de mensenrechten en Kameroen.”
Alice Nkom opent woensdag de mensenrechtenconferentie in het kader van de World Outgames te Antwerpen.
Holebiplus 