Sinds 5 november reist een team van LA Ruta door Midden Amerika om reportages te maken over nut, noodzaak en voortgang van de millenniumdoelen in de regio. In zes weken tijd legt LA Ruta 2015 kilometer af en doorkruist Mexico, Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua, Costa Rica en Panama. LA Ruta heeft als doel een stem te geven aan de lokale bevolking, sociale bewegingen en ngo’s in Latijns Amerika. Op 1 december 2009 namen ze deel aan de Wereld Aids dag in San Salvador. Lien De Coster (tweede van rechts) en Anna Ensing (midden) brengen verslag uit op hun blog.
De gezondheidszorg, patiëntenorganisaties en kerkelijke instanties slaan de handen in elkaar tegen het groeiende aantal hiv-besmettingen in het land. Op de informatiemarkt op de Plaza de Salud zijn verschillende organisaties die voorlichting geven, bloedtesten uitvoeren, of op een andere manier aandacht vragen voor het hiv/aids-probleem. De markt trekt veel bezoekers. In de ochtendzon en met snoeiharde salsa op de achtergrond informeren enthousiaste voorlichters de menigte in alle openheid. Toch is het voor velen een grote stap om hier te zijn. “Mijn vader weet niet dat ik hier ben; hij zou het niet goedkeuren”, vertelt een bezoeker. “Mijn moeder weet ervan, maar waarschuwde me. De buren zouden me kunnen zien. Ik vind het belangrijk om mee te doen, maar ik kijk toch uit voor bekenden van de familie.”
In El Salvador leven officieel ruim 23.000 personen met hiv. Organisaties die zich richten op preventie en voorlichting stellen dat het werkelijke aantal rond de 27.000 ligt. Uit cijfers van het Uniek Systeem van Monitoring, Evaluatie en Vigilantie van hiv/aids (SUMEVE) blijkt dat er de voorbije vijf jaar jaarlijks rond de 1500 seropositieven bijkwamen. De eerste vier maanden van dit jaar waren er 512 nieuwe besmettingen.
Plattelandsvlucht
Ongeveer de helft van de Salvadoraanse seropositieven leeft in het departement San Salvador. Dit betekent niet dat het probleem zich vooral in de hoofdstad manifesteert; veel dragers van het virus migreren van het platteland naar de stad om stigmatisering en discriminatie te ontvluchten. Maar ook in San Salvador is er veel discriminatie van mensen met hiv of aids, stelt Mauricio Sanchez van REDSAL, een organisatie van personen met hiv. “Bedrijven eisen een hiv-test en staan ons niet toe om te werken als ze weten dat we seropositief zijn. Ze denken dat we niet in staat zijn om te werken en dat we anderen zullen besmetten. Hetzelfde gebeurt in het onderwijs en in 
de gezondheidszorg. Sommige artsen weigeren om hiv-patiënten te behandelen. We hebben een strenge discriminatiewet nodig, zodat men in gaat zien dat wij niemand besmetten door dichtbij te zijn, of door kus of een omhelzing. De huidige nationale regelgeving omtrent hiv wordt in de praktijk weinig gerespecteerd.” Toch merkt Sanchez een mentaliteitsverandering: “De nieuwe regering luistert naar onze ideeën en het ministerie van Volksgezondheid besteedt voor het eerst aandacht aan het probleem. Ook in de gezondheidszorg wordt er meer over hiv/aids gepraat. En ik merk in mijn omgeving dat vrienden en familie me nu meer steunen. Het zijn veranderingen die wij liever sneller zouden zien, maar die toch positief en belangrijk zijn.”
Machocultuur
Op de Plaza de Salud lijken de stigma’s en taboes even vergeten. Mannen- en vrouwencondooms worden gratis uitgedeeld en iedereen mag oefenen er één om te doen op een dildo. In de namiddag is er een solidariteitsmis in de Metropolitanakathedraal in het centrum van de stad. Verschillende kerkelijke organisaties zetten zich op hun manier in voor aidspreventie en solidariteit met patiënten en overledenen. Volgens de gezondheidspastoraal van de Aartsbisschop is het beste preventiemiddel wederzijdse trouw en onthouding. Dezelfde redenering maakt de Fundacion Salvadoreña para la Lucha contra el Sida Maria Lorena. Gezien hun verbondenheid met de kerk pleiten ze voor christelijke waarden. Maar het bestaan van het condoom negeren doen ze niet. “Wij staan voor onthouding, maar raden jongeren ook aan wel een condoom te gebruiken op momenten dat onthouding echt niet lukt. Wij weten ook wel dat dat niet altijd even makkelijk is.”
De organisatie richt zich ook op het bewust maken van priesters. “Het standpunt van de kerk hierover zal niet snel veranderen, maar op het niveau van de parochies komt er hier en daar meer openheid. Er zijn seropositieve mensen die steun zoeken en vinden bij hun priester.” Voor Maria de la Paz van de ngo Funsida, is een consequent gebruik van condooms het enige alternatief. Wederzijdse trouw in de relatie is volgens haar niet haalbaar door de machismocultuur van El Salvador. Mannen worden opgevoed met het idee dat het normaal is meerdere seksuele partners te hebben.
Toch staan de verschillen in strategieën van de organisaties samenwerking niet in de weg. Wij vullen elkaar aan, zo klinkt het van alle kanten. In de kathedraal zijn ook niet-gelovigen te vinden, die het niet eens zijn met het gedachtengoed van de katholieke kerk, maar het wel positief vinden dat de solidariteitsmis hier wordt georganiseerd.
Holebi’s?
Wereldaidsdag in San Salvador wordt afgesloten met een fakkeltocht tot aan Plaza de las Americas waar een levensgrote rode aidsstrik met knetterende lont wordt aangestoken. De tocht is georganiseerd door hulpverleningsorganisaties als het plaatselijke Rode Kruis. Ook REDSAL en enkele individuele hiv-dragers nemen deel. De LGBT-beweging is niet zichtbaar aanwezig. Twee homojongens kwamen de optocht toevallig tegen en sloten zich aan: “We zijn niet officieel uitgenodigd. Dat is vreemd, want het is een probleem dat ook in de homobeweging speelt. We hebben ook vrienden die het virus dragen.”
Holebiplus 